Transparante Polder: inzicht in effect agrarisch handelen op waterkwaliteit

Steeds meer agrariërs werken aan schoon en voldoende zoetwater en aan goed bodembeheer. Agrariërs ontdekken dat ze invloed hebben en willen meer kennis over welke maatregelen effectief zijn voor hun bedrijf. In onze projecten puzzelen we samen met de boer en adviseurs naar wat zowel voor de waterkwaliteit als voor hem goed is.

Dit is een verhaal uit het jaarverslag van 2018, lees daarin meer over de gezette stappen. 

Transparante Polder: inzicht in effect agrarisch handelen op waterkwaliteit

Nauwkeurig meten wat de invloed van agrarisch handelen is op de kwaliteit van het water. Dát is de voornaamste doelstelling van het project ‘Transparante Polder’. Het project is in het verslagjaar gedegen voorbereid. Er ligt inmiddels een meetplan klaar én er is een keuze gemaakt voor de sensoren waarmee onderzoeksorganisatie TNO samen met Acacia Water en SenZ2 de metingen vanaf begin 2019 gaat uitvoeren.

Effect op waterkwaliteit door agrariërs

Initiatiefnemer van de ‘Transparante Polder’ is Marten Dijkstra. De melkveehouder heeft een bedrijf met 60 koeien, gelegen in een 150 hectare metende polder bij het Friese Aldeboarn. Het afgebakende gebied leent zich perfect om erachter te komen welke invloed boerenbedrijven hebben op de kwaliteit van het oppervlaktewater. “De polder telt percelen van vijf agrarische bedrijven, andere bedrijvigheid is er niet,” licht Dijkstra toe. “We gaan meten hoeveel water de polder in komt via twee vanuit de boezem gevoede ‘inlaten’ en er via een ‘uitlaat’ weer uit gaat. Door meting bij deze punten verwachten we een goed beeld te krijgen welk effect op de waterkwaliteit is toe te schrijven aan agrarisch handelen.”

Behoefte aan cijfers uit de praktijk

Het idee voor het project is ontstaan vanuit een gevoel van onvrede, stelt Dijkstra: “Het mestbeleid kent weinig maatwerk en lijkt vooral gebaseerd te zijn op theoretisch-wetenschappelijke modellen. Goed cijfermateriaal vanuit de praktijk ontbreekt. De ‘Transparante Polder’ moet daar verandering in brengen. De huidige sensortechniek maakt dat mogelijk.”

Bij het meten worden verschillende gegevens vastgelegd. DAW-coördinator Bouwe Bakker: “We kijken naar de hoeveelheid water die de polder in- en uitstroomt. En natuurlijk naar de waterkwaliteit, die je onder meer kunt afleiden van de geleidbaarheid en het nitraatgehalte.” Dijkstra vult aan: “Vanuit agrarisch perspectief hebben we nog wel wat te winnen. Een gesloten mineralenkringloop, dáár willen we naartoe. Als we ervoor kunnen zorgen dat het land de mineralen beter vasthoudt, zal er minder vervuiling in het water terechtkomen. Daar heeft iedereen baat bij. Want alle mineralen die in de sloot verdwijnen, betekenen een verlies voor de boer en extra werk voor het waterschap.”

Alles begint bij een goede reeks meetgegevens

Om de uitspoeling van nutriënten van het land te voorkomen, zou het interessant zijn om in de toekomst de sloten rondom de boerderijen te voorzien van een helofytenfilter. En misschien zijn nog meer maatregelen mogelijk. Bakker: “Uiteindelijk willen we naar een situatie waarbij het water dat de polder verlaat net zo schoon is als het inkomende water. Maar alles begint bij een goede reeks meetgegevens. We moeten precies weten waar we het over hebben.” Bakker geeft aan dat hij het volste vertrouwen heeft in de partijen die in het project de handen ineen hebben geslagen. Naast de vijf betrokken agrariërs en het Wetterskip Fryslân gaat het om LTO Noord, Acacia Water, SenZ2 en TNO. Als de resultaten van de ‘Transparante Polder’ bemoedigend zijn, zal het project worden opgeschaald, verwacht Bakker.