Goed inzicht in uitspoeling middelen door gesloten watersysteem

Dankzij de twee gemalen in landbouwgebied De Zeven Blokken, vlakbij Smilde (provincie Drenthe) kan waterschap Noorderzijlvest akkerbouwers vrij nauwkeurig inzicht bieden in de uitspoeling van hun gewasbeschermingsmiddelen. “Wij hopen dat het project tot meer bewustwording en verbetering van de waterkwaliteit gaat leiden”, aldus Ibo Vaatstra van het waterschap.
 
Het project ‘gebiedsgericht toezicht’ in landbouwgebied De Zeven Blokken is vrij uniek, vindt Ibo Vaatstra toezichthouder bij waterschap Noorderzijlvest. “Niet vaak krijg je zo precies in beeld wat er aan gewasbeschermingsmiddelen in- en uitgaat in een gebied.” Dat komt doordat de polder een gesloten watersysteem is: er wordt gemeten tussen de inlaat aan de Jonkerswijk en bij de uitlaat, het gemaal de Slokkert aan de Van Lierswijk.  De meting gebeurt niet steekproefsgewijs, maar met behulp van ‘passive sampling’.
 
Passive sampling
Meten met een steekmonster is een momentopname, waardoor piekconcentraties kunnen worden gemeten of juist gemist, vertelt beleidsmedewerker Marc Bethlehem van waterschap Noorderzijlvest. “Met passive sampling meet het waterschap over een langere periode de concentraties in het oppervlaktewater. Dat geeft een realistischer beeld.” Drie keer wordt er 6 weken een kooi met testers in het water gehangen in het landbouwgebied.
 
Uitspoeling verminderen
In de eerste meetronde trof het waterschap verhoogde concentraties gewasbeschermingsmiddelen aan bij de uitlaat van landbouwgebied De Zeven Blokken. Deze cijfers zijn onlangs gedeeld tijdens een bijeenkomst met de in het gebied werkende boeren. Er werken ongeveer 25 landbouwers in het gebied, vrijwel allemaal akkerbouwers. Vaatstra: “We hebben de aanwezigen gevraagd of zij mogelijkheden zien om de uit- en afspoeling van gewasbeschermingsmiddelen te verminderen.”
 
Schoon erf, schone sloot
Het waterschap heeft belang bij schoon oppervlaktewater, maar de boeren ook, denkt Bethlehem. “Als er te vaak te hoge concentraties gewasbeschermingsmiddelen in het water worden aangetroffen, krijg je strengere richtlijnen of kunnen middelen zelfs worden verboden.”
 
Agrariërs kunnen echter veel doen om uitspoeling te verminderen of zelfs te voorkomen. Vaatstra: “Bijvoorbeeld niet spuiten als er regen op komst is, de veldspuit onder het dak zetten wanneer het dreigt te regenen, of een bufferstrook aanleggen tussen de sloot en het landbouwperceel en je machines zorgvuldig reinigen.” Er lopen diverse projecten in het gebied, zoals het DAW-project ‘Schoon erf, schone sloot’ waar boeren zich bij aan kunnen sluiten om meer te leren over het voorkomen van afspoeling.
 
Waterschap Noorderzijlvest gaat ook de komende tijd weer metingen uitvoeren in het water. Bethlehem: “Die cijfers zullen we weer delen met de agrariërs. We hopen natuurlijk dat onze aanpak werkt en er dan minder gewasbeschermingsmiddelen wordt aangetroffen in het oppervlaktewater.”