In Noord-Holland, Zuid-Holland en Flevoland hebben de waterschappen normoverschrijdende gehalten aan gewasbeschermingsmiddelen die in de bloembollenteelt worden gebruikt aangetroffen. Uit de analyse van de resultaten blijkt dat het met name gaat om middelen die op het erf worden gebruikt bij het ontsmetten van de bloembollen voor planten. ‘Het was tijd voor actie. Het Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier is met ondernemers in de kop van Noord-Holland in gesprek gegaan. Vervolgens hebben ze ook (toe)leveranciers, handelaren en adviseurs erbij gehaald om te kijken waar de problemen zitten, wat de oorzaak hiervan was en welke maatregelen genomen konden worden. Zo is in 2013 het project ‘Schoon erf, schone sloot’ van de grond gekomen’, zegt projectleider Peter Knippels van het KAVB.
‘Het project bestaat uit een tweetrapsraket’, vervolgt Knippels. ‘Stap één is ondernemers bewust maken van normoverschrijdingen en hun eigen rol daarin. Door metingen in de sloot en het erfputje op het bedrijf, zien ze ook wat hun bijdrage was aan de emissies. De tweede stap is vervolgens het toepassen van passende maatregelen om normoverschrijdingen te verminderen.’ Het project begon met een pilot in Noord-Holland, waarin 10 deelnemers begeleid werden. Met succes, want na de pilot werd er 80 procent minder normoverschrijdingen gemeten in de erfput. Inmiddels heeft het project zich uitgebreid naar Zuid-Holland, Flevoland en de Zuid-Hollandse eilanden en doen er 100 ondernemers mee.
Erfemissiescan
Bloembollenteler Rudolph Uittenbogaard uit Noordwijkerhout is een van de deelnemers aan het project in Zuid-Holland. ‘We zijn net van start gegaan. Ik heb eerst een erfemissiescan ingevuld, waaruit blijkt welke verbeteringen er mogelijk zijn om emissies van gewasbeschermingsmiddelen naar het oppervlaktewater op mijn erf te verminderen. Vervolgens keek ik welke maatregelen inpasbaar zijn op mijn bedrijf. Een handig instrument, die elke bloembollenteler kan invullen. Een van de maatregelen die ik toepas, is het plaatsen van een speciale mat van honingraat voor de dompelbak. Als je hier met een heftruck overheen rijdt, heb je veel minder aanraking met de vloer en verspreid je geen gewasbeschermingsmiddelen.’
Geen normoverschrijdingen
Op het bedrijf van Uittenbogaard zijn door het waterschap in december de eerste metingen gedaan. ‘Alles wat gemeten is, zit onder de norm, dus we zijn op de goede weg. Binnenkort komen we met alle deelnemers in dit gebied bij elkaar om de meetresultaten van het waterschap in zijn totaliteit te bespreken. Aandachtspunten worden dan besproken en ervaringen gedeeld.’
Grote uitrol
De grote uitrol van het project naar de andere provincies startte in 2016. ‘Het was niet moeilijk om deelnemers te vinden. Er is veel gecommuniceerd over het project en de bijbehorende maatregelen en ondernemers informeren elkaar er ook over. Bovendien zijn bloembollentelers zich bewust van de urgentie van een schoon erf. Als er middelen gevonden blijven worden in het oppervlaktewater, is de kans groot dat ze deze middelen in de toekomst niet meer mogen gebruiken of dat er beperkingen op het gebruik komen.’, zegt Knippels. ‘En bollentelers zijn van nature innovatieve mensen en willen duurzaam ondernemen. Door het juist bij de bron, op het bedrijf zelf aan te pakken, kunnen we als sector een grote stap zetten in het verbeteren van de waterkwaliteit.’