Schoon Erf, Schone Sloot? Dat geldt ook in de fruitteelt. In 2018 keken twaalf fruittelers uit het Gelderse Rivierengebied kritisch naar hun erfafspoeling van gewasbeschermingsmiddelen. Waar komt water van hun erf terecht? Hoe verklein je de risico’s van erfafspoeling? Initiatiefnemer Marc André de la Porte vertelt in dit artikel over de geleerde lessen.
Bewustwording eerste stap richting schoner erf
Als sector willen we graag op een schone manier produceren, vertelt Marc André de la Porte van Fruitwinkel bloeiend Merm. Hij is zelf als fruitteler betrokken bij de Nederlandse Fruittelers Organisatie (NFO) en mede-initiatiefnemer van het project Schoon Erf, Schone Sloot. “Grootste probleem bij erfafspoeling is bewustwording”, denkt André de la Porte. “Ik teel zelf appels en peren in Dreumel, tijdens je werkzaamheden merk je niet hoeveel gewasbeschermingsmiddelen van je erf naar het oppervlaktewater afspoelt. Dat was een eyeopener. Door dit project groeide de bewustwording. Dat is belangrijk en volgens mij de eerste stap richting een schoner erf!”
Na bewustwording komt het nemen van maatregelen. Maar welke? De deelnemers maakten samen en onder begeleiding van adviseurs een plan van aanpak om afspoeling van gewasbeschermingsmiddelen te voorkomen. “Dat maakte dit project vermoedelijk zo doeltreffend en aantrekkelijk voor de fruittelers.”
Twaalf fruittelers aan de slag
Van werven voor het project was geen sprake: al voor de start van het project stonden twaalf deelnemers in de startblokken om aan de slag te gaan met erfafspoeling. André de la Porte: “Met deze twaalf, waaronder ikzelf, hebben we met een erfemissiescan de afspoeling in kaart gebracht. Ook zijn metingen uitgevoerd en bespraken we wat de gevolgen zijn van overschrijdingen van bepaalde stoffen voor de omgeving.”
De telers bekeken wat er achterblijft in het spoelwater na het schoonmaken van de spuitmachines. Er is ook onderzocht hoeveel beschermingsmiddelen er in de drainagebuizen terecht komen. “We leerden dat het schoonmaken van de spuitmachines voor de fruitteelt het grootste erfemissierisico is.”
Plan van aanpak voor eigen erf
Iedere deelnemer maakte onder begeleiding van een adviseur een eigen plan van aanpak om de erfemissie op het bedrijf te verminderen. Bijvoorbeeld door aanpakken van drift tijdens het spuiten door zijwaarts te gaan spuiten of door luchtondersteuning in te zetten tijdens het spuiten.
Ook keken de deelnemers tijdens de erfemissiescan kritisch naar de erfinrichting: is het mogelijk om door simpele wijzigingen op het er emissie te beperken? André de la Porte: “Kijk naar je wasplaats voor machines en kisten: is het mogelijk om het vervuilde water op te vangen en te reinigen? Loopt het water van de wasplaats wel erg gemakkelijk richting de sloot? Voorkom dat! Ik ben door dit project mijn spuiten op een andere manier gaan schoonmaken.”
Kennis delen
Ter afsluiting van het project in 2018 is de kennis over de vernieuwde erfemissiescan en de maatregelen gedeeld met ruim honderdvijftig fruittelers uit de regio tijdens verschillende bijeenkomsten. André de la Porte: “De erfemissiescan was erg gericht op de akkerbouw, dankzij dit project hebben we de scan verder kunnen ontwikkelen en laten aanpassen aan de fruitteelt. De scan is een belangrijk hulpmiddel voor fruittelers om erfemissie in kaart te brengen. Pas daarna kun je namelijk aan de slag met maatregelen.”
Meer informatie
Kijk voor meer informatie over gewasbeschermingsmiddelen verminderen hier. Op deze pagina op de DAW-website delen we eenvoudige maatregelen waarmee agrariërs emissies van beschermingsmiddelen naar oppervlakte- en grondwater kunnen verminderen.