Een goed bemestingsplan én aandacht voor optimalisatie van bodemkwaliteit en opbrengst zijn de basis van het project ‘Duurzaam Schoon Grondwater’ (DSG). De aanpak die in Zuid-Limburg al twintig jaar succesvol is, start dit jaar in grondwaterbeschermingsgebieden in Noord- en Midden-Limburg.
Beperkte bewortelingsdiepte
Waarom is er een nitraatprobleem? Dit is volgens Brigitte Kroonen van Wageningen University & Research een belangrijke vraag. ‘De zuidoostelijke zandgronden worden om economische redenen vrij intensief beteeld. Teelttechnisch is dat mogelijk. Alleen worden relatief weinig granen geteeld en is er beperkt ruimte voor de teelt van vanggewassen.’ De afname van het aandeel grasland helpt volgens Kroonen ook niet mee in het bereiken van de gestelde norm van 50 milligram nitraat. ‘Door de beperkte bewortelingsdiepte op een groot areaal van de zandgronden is de kans op stikstofverlies groot. Hoe kunnen we dan toch zorgen voor minder nitraatuitspoeling? Daar gaan we binnen het project ‘DSG’ samen met de boeren aan werken.’
Rietzwenk met mais zaaien
Op woensdag 15 januari was er een informatieavond voor de grondwaterbeschermingsgebieden Beegden en Heel. Melkveehouder Thieu Bongers uit Kelpen-Oler deelde daar zijn ervaringen met maatregelen op zijn bedrijf om nitraatverlies te beperken. ‘Zeker in de wintermaanden, als het veel regent, kan een overschot aan stikstof tot uitspoeling van nitraat leiden. Mest niet te vroeg of te laat op het land brengen’, adviseert hij. ‘Dan nemen de gewassen het niet meer op.’ Een van de maatregelen waar Bongers het meest enthousiast over is, is gelijkzaai. Daarbij zaait hij rietzwenk gelijktijdig met de mais. ‘Het voordeel is dat ik door de combinatie met gras late maisrassen goed kan laten rijpe tot een hoge opbrengst.’ Bovendien blijkt de stikstofrest in de bodem uit metingen kleiner.
Ook Kroonen besprak diverse maatregelen om nitraatuitspoeling te beperken. Een goed bemestingsplan noemt ze cruciaal. ‘Je houdt niet alleen rekening met welke mest en welke gehaltes je op welk moment toepast, maar ook hoeveel stikstof het gewas gedurende het jaar opneemt. Daarbij is het belangrijk om te weten wat de bodem nalevert.’ Goed bodembeheer is eveneens van wezenlijk belang om de opbrengsten veilig te stellen of zelfs te verhogen. ‘Hierdoor kunnen boeren het stikstofoverschot verlagen’, zegt de onderzoeker. ‘Daarnaast is de aanvoer van voldoende organische stof belangrijk. Dat kan door, liefst nutriëntarme, compost of strorijke mest op te brengen of vanggewassen in het bouwplan op te nemen.’
Bijeenkomst
Op maandagmiddag 3 februari staat een bijeenkomst gepland in Oirlo. Deelnemers in de grondwaterbeschermingsgebieden Breeheide en Grubbenvorst laten dan zien hoe met effectieve praktijkmaatregelen de nitraatuitspoeling verder kan worden teruggedrongen. Wilt u hier meer informatie over? Kijk dan op de website van Duurzaam Schoon Grondwater.
Ook in andere delen van het land lopen projecten om de nitraatuitspoeling in kwetsbare grondwaterbeschermingsgebieden te verminderen. Zo werken akkerbouwers in Gelderland via het project Waterwijs Boeren aan een efficientere bedrijfsvoering en hebben boeren in Overijssel met het project Boeren voor Drinkwater al mooie resultaten behaald.
Bron: Dit artikel is gemaakt door Michiel Elands en stond zaterdag 15 januari in de Nieuwe Oogst editie Zuid