Boeren in de Polder Aarlanderveen (Zuid-Holland) werken samen aan een beter toekomstperspectief. Het gebied heeft te maken met verschillende maatschappelijke- en gebiedsopgaven. De agrariërs en andere grondgebruikers in dit gebied willen een duurzaam perspectief voor de komende decennia; voor de volgende generatie.
In het voorjaar van 2021 is tijdens keukentafelgesprekken met de deelnemers opgehaald welke onderwerpen volgens hen als eerste aandacht verdienen. Want de opgave die er ligt is veelzijdig: denk aan het verbeteren van de waterkwaliteit, het reduceren van stikstofuitstoot, het verminderen van bodemdaling en het vergroten van de biodiversiteit. Tijdens drie excursies is afgelopen periode een aantal deelnemers samen met experts het veld in gegaan om inspiratie op te doen, kennis te delen en om met elkaar in gesprek te gaan.
Slootsafari – Hoe is de waterkwaliteit in de polder?
In september nam het hoogheemraadschap van Rijnland de deelnemers mee op Slootsafari in eigen polder. Alle deelnemers hebben hun eigen gedachten en ideeën over water en sloten, maar wat is er te zien als je in het veld kijkt? Wat is de huidige en wat is de gewenste situatie? Tijdens de Slootsafari zijn in de sloten verschillende waterplanten waargenomen; dit is een goed beeld. Alleen kan en mag de diversiteit en kwaliteit van de waterplanten nog wel wat omhoog.
In de sloten in het gebied worden jaarlijks diverse metingen gedaan. Uit de resultaten is te halen dat het stikstofgehalte in de sloten de afgelopen 10 jaar is gedaald. Dit komt mogelijk door een bewuste vermindering en betere verdeling van de stikstof uit kunstmest. Deze aanpassing in het gebruik van kunstmest leidt tot lagere bodemoverschotten en dus ook tot minder uitspoeling naar het water. Dit komt het leven in de sloten ten goede.
Demonstratie ecoreiniger
Een van de verbeteringsmogelijkheden die tijdens de Slootsafari interesse wekte bij de deelnemers was het gebruik van een ecoreiniger bij het slootonderhoud. Door het ecologisch slootschonen en baggeren blijft er meer leven in de boerensloot. Daarop werd besloten om later die maand een eocreiniger naar de polder te halen zodat een ieder kon meemaken hoe zo’n apparaat werkt. In het veld is er gekeken naar de voor- en nadelen van een ecoreiniger.
De eerste indruk is positief, wel is er enige twijfel over de bodemverdichting/ spoorvorming door de machine. Een punt van aandacht voor de volgende keer, dit zou met aangepaste/verbeterde instellingen van de machine voorkomen kunnen worden.
Kijken bij de buren in Spengen
Evenals polder Aarlanderveen ligt ook Spengen in het veenweidegebied. In deze polder hebben meerdere agrariërs ervaring met druk gestuurde waterinfiltratie. Een goede reden om met eigen ogen te zien of deze maatregel ook een optie is voor Aarlanderveen. Om meer grip te hebben op het waterpeil in de bodem kan waterinfiltratie een verbetering bieden. Het perceel heeft zo zomers minder last van droogte door betere waterinfiltratie en in het voorjaar kan het perceel iets eerder betreden worden vanwege een lager grondwaterpeil. Het is een dure investering, maar wel een die effect kan hebben.
Aanbrengen klei op veen
Vanuit Polder Aarlanderveen is er ook serieuze interesse uitgesproken over het aanbrengen van klei op veen om bodemdaling tegen te gaan. Deze middag was een collega-boer uit de Krimpenerwaard aanwezig om zijn eerste ervaringen hierover te delen. Veenverrijking met klei is een veelbelovende experimentele methode om de bodemdaling af te remmen en de emissie van CO2 te beperken. De ervaringen en resultaten van klei op veen in de praktijk zijn verschillend. Zo lijken de diverse manieren van het opbrengen en de samenstelling van de klei veel invloed te hebben op de kans van slagen. Aanvoer van klei kan via verschillende kanalen komen; zo kan er bij een bouwproject in stedelijk gebied veel klei vrijkomen. Dit zou een win-win situatie kunnen zijn omdat de stad juist van de klei af moet. Genoeg inspiratie en informatie om nog eens over na te denken en uit te zoeken.
Deltaplan Agrarisch Waterbeheer
Het project ‘Boeren met Toekomst in Polder Aarlanderveen’ is onderdeel van het Deltaplan Agrarisch Waterbeheer. Het DAW is een initiatief van LTO Nederland. Samen met de Unie van Waterschappen wordt binnen het DAW gewerkt aan de wateropgaven in agrarische gebieden. Dat doet het DAW onder andere door kennisdeling via projecten en samenwerking tussen waterschap en agrariërs te stimuleren. Meer informatie staat op http://agrarischwaterbeheer.nl/.
In dit pilot project van het Interbestuurlijk Programma Vitaal Platteland wordt gestimuleerd om samen te leren en te zoeken naar nieuwe, innovatieve oplossingen voor hardnekkige problemen. Dit project is onderdeel van deze gezamenlijke zoektocht, en dus stellen we met regelmaat elkaar en de boeren die we bezoeken de vraag: ‘wat helpt en hindert hier nou?’ ‘Wat was je idee toen je er aan begon, wat heb je zelf geleerd, waar ben je tevreden over, waar loop je tegen aan?’ Dit samen leren is belangrijk, omdat we ongebaande paden aan het betreden zijn, en samen nieuwe oplossingen moeten bedenken.
Het project Boeren met toekomst in Polder Aarlanderveen wordt mede mogelijk gemaakt door provincie Zuid-Holland.
Foto's Rosan de Groot