Bijna 50 hectare huiskavel van de melkvee-houderij van de familie Ulen in Asten wordt nog dit jaar voorzien van subirrigatie, ofwel peilgestuurde drainage met wateraanvoer. Deze maatregel zorgt ervoor dat de ondernemers beter zijn voorbereid op lange periodes van droogte en bovenmatig natte omstandigheden.
‘We zien het als een soort verzekering tegen weersextremen. In 2015 was onze regio slachtoffer van een windhoos, het jaar erop werden we geteisterd door wateroverlast en vorig jaar leden we onder maandenlange droogte’, somt Jacqueline Ulen, een van de twee dochters van Elly en Pierre Ulen, op.
‘Het klimaat verandert. Dat proces kunnen we niet omkeren. Wat we wel kunnen doen, is maatregelen nemen die ervoor zorgen dat we zijn voorbereid op lange periodes van droog-te en extreem natte weersomstandigheden. Want ondanks klimaatsverandering willen we kwalitatief goed ruwvoer blijven produceren voor onze koeien.’
De melkveehouderij van de familie Ulen ligt op de hoge zandgronden van Zuidoost-Brabant. De huiskavel van ongeveer 60 hec-tare ligt in een beekdal. Door dit beekdal loopt de Voordeldonkse Broekloop die in beheer is bij Waterschap Aa en Maas.Daar waar de Vlosbergweg en de Voordel-donkse Broekloop elkaar kruisen, aan de rand van de huiskavel, staat een stuw. Verderop staat opnieuw een stuw, maar dan met een lager waterpeil. Er is dus sprake van een ver-val. ‘Het water uit de beekloop kunnen we zo op een natuurlijke manier het systeem in laten lopen.’
Perspectieven
Dat bood perspectieven voor een subirrigatiesysteem, ofwel peilgestuurde drainage met wateraanvoer. Het systeem wordt stapsge-wijs aangelegd over een oppervlakte van bijna 50 hectare, die is verdeeld in elf compartimen-ten waarin het waterpeil onafhankelijk gere-geld kan worden. ‘In potentie kan het systeem duizenden kubieke meter water bergen. Eind dit jaar willen we het volledige systeem gereed hebben.’
De huiskavel wordt voorzien van enkele putten waar het water uit de beek wordt opgeslagen. Via ondergrondse leidingen (drains) kan het water per compartiment worden ingelaten. Ulen legt uit dat door de drains aan het einde met elkaar te verbinden en afsluitbaar te maken, het water in het perceel wordt vast-gehouden voor droge periodes. ‘Is er te veel water, dan kan de afsluiter worden opengezet en het water worden teruggevoerd naar de beek.
’Het subirrigatiesysteem wordt voorzien van sensoren. ‘We willen gaan werken met bodemvochtsensoren en grondwaterstandmeters, die we op afstand kunnen uitlezen. Deze data koppelen we aan de applicatie Beregeningssignaal. Op deze manier probe-ren we de noodzaak tot beregenen verder te beperken. Daarnaast zou het moeten helpen om het systeem beter aan te kunnen sturen’, zegt Ulen.Realisatie van het subirrigatiesysteem is een behoorlijke investering, erkent Ulen. ‘Maar we zien het als een soort verzekering tegen extreme weersomstandigheden. De toenemende eisen die aan boeren worden gesteld, dragen ook bij aan de keuze voor aan-leg van het systeem.’
Weidegang
Ulen verwacht dat grondgebondenheid een steeds grotere rol gaat spelen, net als weidegang. ‘Door aanleg van het subirrigatie-systeem kunnen we het waterpeil zo regelen dat onze koeien gemakkelijker naar buiten zouden kunnen. En de grond wordt ook beter geschikt voor akkerbouwmatige teelten. Dat biedt toekomstperspectieven.’Tijdens komend groeiseizoen gaat de melkveehouderij ervaring opdoen met het subirrigatiesysteem. ‘Volgend jaar willen we de kennis die we hebben opgedaan, delen met collega’s en andere belangstellenden’, aldus Ulen. ‘Daarvoor gaan we bijeenkomsten organiseren.’
Boer zoekt water
Het project, dat ‘Boer zoekt Water’ is gedoopt, sluit aan bij de plannen en ideeën rondom klimaatadaptatie van ZLTO, provincie Noord-Brabant en Waterschap Aa en Maas. Deze instanties staan achter het initiatief en bieden ondersteuning. Het project heeft een subsidie ontvangen vanuit het Deltaplan Hoge Zandgronden, onderdeel van het Provinciaal Milieu- Water-plan. ZLTO keek mee met het projectplan dat nodig was voor de aanvraag.