Het project Duurzaam Schoon Grondwater wordt tot in ieder geval 1 januari 2023 verlengd. In dit DAW-project in de 12 grondwaterbeschermingsgebieden in Limburg werken boeren en tuinders in Limburg, provincie en drinkwaterbedrijf WML gezamenlijk aan het verminderen van nitraatuitspoeling naar het grondwater.
Dit artikel stond eerder in Nieuwe Oogst en is geschreven door Francis Kuipers.
De samenwerking is drie jaar geleden gestart. Het project ‘Duurzaam Schoon Grondwater is ontstaan om Limburgse boeren bewuster om te laten gaan met meststoffen’, zegt Peter van Dijck, LLTB-hoofdbestuurder en portefeuillehouder water en fauna. ‘In het project zijn twaalf kwetsbare grondwaterbeschermingsgebieden aangewezen waar we het nitraatgehalte monitoren en kijken hoe we verbetering kunnen doorvoeren.’
Vroeger en nu
Volgens Van Dijck is er verschil tussen hoe we vroeger en nu bezig zijn met het verspreiden van stikstof. ‘Vroeger waren de adviesgiften voor het verspreiden van stikstof heel hoog. Daarbij werd er weinig rekening gehouden met het gedeelte dat het gewas niet opneemt en de omgeving in ging. Nu weten we meer over gewassen en de bodem en proberen we de omgevingskwaliteit zo hoog mogelijk te houden. We zoeken het punt op waarop gewassen precies genoeg stikstof hebben en je dus minder input nodig hebt.’
‘Als een gewas niet groeit, ligt dat niet per se aan stikstoftekort’, voegt Arend Jan Cuperus, LLTB-projectleider Duurzaam Schoon Grondwater en regio-coördinator DAW, toe. ‘Het kan ook liggen aan de hoeveelheid water dat een gewas krijgt. Je wilt er alles aan doen om het optimale uit de grond te halen voor je gewassen. Maar wat dit optimale is, verschilt per teelt en per grondsoort.’
Volgens het zevende actieprogramma Nitraatrichtlijn mag grondwater maximaal 50 milligram nitraat per liter bevatten. Om dit te monitoren, heeft provincie Limburg een meetprogramma opgezet. Bij 240 meetpunten wordt jaarlijks het nitraatgehalte gemeten.
Hoeveelheid nitraatstikstof
‘Om meer inzicht op perceelsniveau te krijgen, is in december bij een aantal deelnemers op zandgrond de hoeveelheid nitraatstikstof bepaald. Om nitraatuitspoeling te voorkomen, moet de hoeveelheid nitraatstikstof aan het einde van het groeiseizoen zo laag mogelijk zijn’, legt Cuperus uit.
‘Er is een verband tussen de hoeveelheid nitraatstikstof in de bodem op het einde van het groeiseizoen en het risico op uitspoeling van nitraat naar oppervlakte- en grondwater in de winter. Hoe hoger dit getal, hoe groter het risico op uitspoeling van nitraat. Wanneer de hoeveelheid nitraatstikstof in de laag van 0 tot 90 centimeter minder dan 60 tot 85 kilo per hectare is, is het risico op nitraatuitspoeling kleiner. De resultaten gaan we gebruiken in ons advies aan de deelnemers.’
Krachtig project
Het project levert volgens Van Dijck en Cuperus veel op. ‘Niet alleen wat betreft meetresultaten, maar ook in de samenwerking met WML, de provincie en experts. We leren veel van elkaar over duurzaam bodembeheer, efficiënt omgaan met water en slim bemesten. Dat inzicht en dat eerlijke verhaal zijn veel waard voor ons, de deelnemers en de toekomst.’
Agrarisch ondernemers kunnen nog altijd deelnemen aan het project ‘Duurzaam Schoon Grondwater’. Meer informatie bij regio-coördinator Limburg, Arend Jan Cuperus via acuperus@arvalis.nl
coördinator