Erfafspoeling kan leiden tot verontreinigd bodem- en oppervlaktewater. In 2027 wordt de wetgeving voor erfafspoeling aangescherpt, daarom is het belangrijk om nu alvast de bedrijfssituatie in kaart te brengen om tijdig maatregelen te kunnen nemen.
Agrarische ondernemers in de regio Alblasserwaard-Vijfheerenlanden kunnen hiervoor een gratis erfscan aanvragen bij LTO Noord. We spraken hierover met Joëlle de Pee, projectleider van het project: ‘Deltaplan Agrarisch Waterbeheer (DAW) Alblasserwaard-Vijfheerenlanden’.
Waarom willen we erfafspoeling reduceren?
Joelle : “De wet- en regelgeving van het Besluit Activiteiten Leefomgeving (BAL) geldt op dit moment al, maar worden vanaf 2027 verplicht. In het BAL zijn algemene regels opgenomen voor activiteiten in de fysieke leefomgeving, waaronder milieubelastende activiteiten op en rondom het boerenerf. In dit besluit is bijvoorbeeld opgenomen dat zorgplicht ten alle tijden van toepassing is. De essentie van zorgplicht is dat elk bedrijf verantwoordelijk is om nadelige gevolgen van hun bedrijf voor het milieu zoveel mogelijk te voorkomen. Controleurs kunnen onaangekondigd langskomen op het bedrijf en eisen stellen t.a.v. erfafspoeling. Wij willen de controleurs voor zijn en de boer voorbereiden op dit onverwachte bezoek”.
Over de vraag waarom we erfafspoeling willen reduceren zegt Joëlle: “Erfafspoeling is een piek van nutriënten zoals stikstof en fosfaat die in de bodem of het oppervlaktewater terechtkomt en zo verontreiniging veroorzaakt. Bijvoorbeeld in de vorm van algenwoekering, waardoor andere waterplanten te maken krijgen met stevige concurrentie. De biodiversiteit neemt af en de waterkwaliteit gaat achteruit.”
Joëlle vervolgt: “Wanneer een voer- of mestopslag niet is voorzien van een opvangvoorziening kunnen perssappen en mestvocht direct afstromen naar de bodem of het oppervlaktewater. Of deze sappen komen in aanraking met regenwater en spoelen dan af. Voor perssappen en mestvocht geldt een zero-tolerance beleid en boeren moeten ten alle tijden voorkomen dat deze stoffen in het bodem- en oppervlaktewater terechtkomen. Met de erfscan helpen wij boeren de erfafspoeling in kaart te brengen en geven wij praktische maatregelen de erfafspoeling te voorkomen. Schoon en voldoende water is uiteindelijk ook voor de boer en zijn vee uitermate belangrijk”.
Wat houdt de erfscan in?
Joëlle zegt hierover: “Erfscans voeren we uit door middel van een bedrijfsbezoek. We beginnen aan de keukentafel met algemene vragen over het bedrijf en de bedrijfsvoering, hierdoor krijgen we snel in kaart op welke plekken er mogelijk erfafspoeling optreedt. Denk aan vragen over: rantsoen, opslag van voeders of het schoonspuiten van landbouwmachines. Na het keukentafelgesprek vervolgen we de erfscan met een rondje op het erf, waarbij we de daadwerkelijke erfafspoeling in kaart brengen. We richten ons onder andere op de vaste mestopslag, het inkuilproces van het ruwvoer, het voerproces of de afvoer van regenwater.”
“Per onderdeel kijken we of geconcentreerde perssappen of mestvocht in aanraking kan komen met regenwater of direct met oppervlaktewater en de bodem. Als we alles in kaart hebben gebracht werken we onze aantekeningen uit en stellen we een adviesrapport op. In het rapport staan allerlei maatregelen waarmee de deelnemers erfafspoeling kunnen voorkomen. Eenvoudige maatregelen die maar enkel tientjes kosten zoals een reparatie van de hemelwaterafvoer of kleine investeringen zoals een veegmachine. Maar ook advies over maatregelen die je gelijktijdig bij erfaanpassingen of bouwwerkzaamheden kan integreren.” aldus Joëlle.
Voordeel voor deelnemers
“Deelnemers zijn met een erfscan beter op de hoogte waar erfafspoeling plaatsvindt en welke specifieke aanpassingen noodzakelijk zijn in zijn/haar bedrijfsspecifieke situatie. Je moet een erfscan vooral zien als een extra paar ogen.”, zegt Joëlle. “Dankzij de erfscan krijgen deelnemers de gelegenheid om de aanpassingen aan het erf al mee te nemen in eventuele bouwplannen in de komende jaren. Het is echt jammer als je bepaalde bouwwerkzaamheden uitvoert, zonder rekening te houden met de eisen die gesteld worden aan het voorkomen van erfafspoeling. Tijdens de bouw gaat het met niet al teveel kosten gelijk mee, achteraf ‘repareren’ kost vaak meer geld”.
Rol van LTO Noord in dit project
“Als LTO Noord zijnde willen wij voorkomen dat boeren (zowel leden als niet-leden) in 2027 voor verrassingen komt te staan als het BAL verplicht wordt. We willen alles uit de kast halen om ervoor te zorgen dat de boeren goed voorbereid zijn op deze veranderingen en niet onnodig de boot missen”, zegt Joëlle. “De erfscans worden uitgevoerd in samenwerking met PPP Agro Advies (en worden uitgevoerd door drie medewerkers van LTO Noord)”.
Over het project: DAW Alblasserwaard-Vijfheerenlanden
Bij ‘DAW Alblasserwaard-Vijfheerenlanden’ staat bewustwording en kennisoverdracht rondom het thema ‘waterkwaliteit’ centraal. LTO Noord houdt zich primair bezig met de activiteiten rondom erfemissie, PPP Agro Advies richt zich vooral op waterinfiltratie en studiegroepen rond het optimaliseren van de mineralenkringlopen. Daarnaast werken we ook intensief samen met Waterschap Rivierenland. Financiële ondersteuning komt van de Europese Unie, Provincie Zuid-Holland, Waterschap Rivierenland, drinkwaterbedrijf Oasen en LTO Noord fondsen.
Voor vragen over dit project kun je contact opnemen met Joëlle de Pee via jdepee@ltonoord.nl.