Via het onderzoeksprogramma Glastuinbouw Waterproof werkt de sector aan het sluiten van de waterkringloop in de kas. De ambitie is om in 2027 volledig gesloten te telen in de Nederlandse kassen. Al het water in de kas wordt dan volledig hergebruikt: er gaat geen druppel meer naar buiten. Maar dat is gemakkelijker gezegd dan gedaan. Een geheel gesloten waterkringloop is voor veel telers nog te risicovol omdat de kwaliteit van het water niet altijd optimaal is.
Daarom is er een onderzoeksproject gestart, met steun van Topsector Tuinbouw & Uitgangsmaterialen, naar de mogelijkheden voor het sturen van microbiële samenstelling van het water en het beheersen van biofilmvorming in de leidingen. Telers maken voor bijna 80% gebruik van regenwater, dat aangevuld wordt met water uit de grond. Het grondwater bevat in grote delen van het land van nature stoffen waar planten niet blij van worden, zoals natrium. Door het recirculeren van het water in de kas, kunnen deze stoffen ophopen in het systeem, waardoor telers moeten besluiten om het water te lozen. Daarnaast kunnen er in het watersysteem allerlei micro-organismen groeien: bacteriën en virussen die je niet met het blote oog ziet, maar wel een negatief effect op het gewas in de kas kunnen hebben.
Op z’n kop
In deel een van het onderzoek is gekeken naar de samenstelling van het recirculatiewater voor het verkrijgen van een robuuste microbiële samenstelling van het water in het wortelmilieu. “Door recirculeren zet je het hele systeem op zijn kop. Signaalstoffen van de plant komen hierdoor op plaatsen en momenten voor die niet matchen met de wens van het gewas. Je moet dus op zoek gaan naar een nieuw evenwicht: welke micro-organismen zitten er in het water en de bodem, welke functies hebben ze en hoe kun je deze sturen of beïnvloeden, zodat de goede organismen in balans zijn met de slechte organismen”, vertelt Jim van Ruijven, onderzoeker water en emissies glastuinbouw van Wageningen University & Research, Business Unit Glastuinbouw (WUR).
In het onderzoek is bij een aantal telers het bassin- en drainwater onderzocht. Er is gekeken naar de aanwezige organische stof, de temperatuur en de zuurstof in het water en het effect hiervan op het microbioom: de micro-organismen – goed en slecht – in en op de plant en in de bodem. En wat bleek? Met name de organische stoffen die de plantenwortels uitscheiden, zijn bepalend voor de samenstelling van het microbioom in een teeltsysteem. Van Ruijven: “Organische stoffen kunnen positief en negatief zijn: planten scheiden stofjes uit bij hun wortels om de samenstelling van de micro-organismen die daar leven te beïnvloeden. In een recirculerend teeltsysteem kunnen deze stoffen echter ook op een andere plaats en op een ander moment bij de wortels terecht komen, met mogelijk negatieve gevolgen. We hebben onderzocht of je door het bewust toevoegen van bepaalde stoffen de samenstelling van het microbioom actief kunt sturen.”
Maatwerk
De sector is volgens Van Ruijven flinke stappen aan het zetten als het gaat om het sluiten van de kringloop in de kas. “Volledige recirculatie van het water is mogelijk. Maar het is echt maatwerk en de aanpak verschilt per gewas en per teelt. Dit vergt dus nog wel wat uitzoekwerk. Technieken die in andere sectoren al gebruikt worden, kunnen ook voor de glastuinbouw heel handig zijn. We moeten vooral om ons heen blijven kijken.”
Klik hier voor het complete artikel op de website van Topsector Tuinbouw & Uitgangsmateriaal.
Onder de vlag van Versterkte Kennisverspreiding deelt het Deltaplan Agrarisch Waterbeheer graag praktijkkennis en ervaringen over water- en bodemmaatregelen van andere projecten zoals Glastuinbouw Waterproof.