Experimenteren met compostthee voor een gezonde bodem

Op een zonnige vrijdagmiddag kwamen ruim twintig boeren, adviseurs en ambtenaren naar het bedrijf van Maas-Jan van den Top in Lunteren (Gelderland) voor een demomiddag over compostthee. De belangstelling was groot, zelfs uit België kwamen bezoekers af op deze bijeenkomst. Compostthee roept nieuwsgierigheid op: wat kan het betekenen voor onze bodem en gewassen?

Wat is compostthee?

Compostthee kan worden toegepast als bladvoeding of direct op de bodem. Uit onderzoek blijkt dat het gebruik ervan kan verschillende positieve effecten hebben op het gewas, zoals het stimuleren van plantengroei en gewaskwaliteit, het verminderen van stress en het onderdrukken van ziekten. Daardoor wisselen planten mogelijk meer suikers en voedingsstoffen uit met het bodemleven rond hun wortels, wat weer bijdraagt aan een grotere diversiteit van het bodemleven.

Daarnaast kan compostthee, zowel direct als indirect, invloed hebben op de beschikbaarheid van nutriënten en de pH in de bodem. Belangrijk om te weten is dat compostthee geen meststof is met grote hoeveelheden stikstof, fosfaat of kali. Het is een middel vol micro-organismen die de natuurlijke processen in de bodem versterken, waardoor de beschikbaarheid van nutriënten verandert.

Compostthee voedt plant én bodem

Proefbegeleider Klaas Willem van den Berg (Aequator) legde deze middag uit hoe de brouwketel werkt, welk brouwmengsel toegepast wordt en waar je vooral op moet letten. Er wordt onder andere gekeken naar de samenstelling van het bodemleven, de chemische samenstelling van de bodem, de ontwikkeling van de wortelmassa en plantsapanalyses. Hoewel drie jaar onderzoek kort is om grote veranderingen in de bodem te meten, kan er in het gewas wellicht al eerder verschil zichtbaar worden.

Arjan Janknegt (Terra Prosperous) heeft als adviseur in de akkerbouw jarenlange ervaring met compostthee. Hij benadrukte hoe belangrijk het is om de microben in de thee goed te voeden met de juiste toevoegingen. Daarnaast is het belangrijk om schoon te werken. Buitenlands onderzoek leert dat suiker als voeding prima werkt, maar lijkt ook wat ongewenste bacteriën te vermeerderen. Meelsoorten geven een iets veiliger groei van de gewenste micro-organismen.

Uiteindelijk draait het om het stimuleren van het bodemleven.  Bodemleven is veel meer dan de regenwormen die we kunnen zien. Het bestaat ook uit schimmels, bacteriën, protozoën, nematoden, mijten en springstaarten. Al deze organismen krijgen een boost door de stoffen die de plant via zijn wortels afgeeft – de zogeheten exudaten. Dat zijn suikers, aminozuren en andere verbindingen waarmee de plant het bodemleven voedt. Het voeden van dit bodemleven betekent tegelijk werken aan meer organische stof in de bodem, wat belangrijk is voor een goede sponswerking en een goede bodemstructuur.

Meer projecten met compostthee

Naast de proefvelden in Lunteren wordt compostthee ook getest in andere DAW Impuls-projecten in het gebied van waterschap Vallei en Veluwe. Ook in de projectgebieden van Vooruit Boeren langs de Voorsterbeek en in de GEUS (Garderen, Elspeet, Uddel, Speuld) liggen proefvelden met compostthee. Bij Voorst wordt compostthee bovendien toegepast op akkerbouwgewassen zoals maïs en aardappelen. Dat idee ontstond nadat vorig jaar bleek dat maïs er fantastisch bij stond, nadat het per ongeluk was mee behandeld met compostthee. Een mooie reden om het effect van compostthee verder te onderzoeken.

Foto’s: Anne-Marie Boere