Met relatief eenvoudige aanpassingen kunnen telers normoverschrijdingen van gewasbeschermingsmiddelen in oppervlaktewater al flink terugdringen. ‘Telers, ga goed voorbereid het nieuwe teeltseizoen in’, was de hoofdboodschap van het webinar ‘Emissiereductie, zo doe je dat!’
Gepubliceerd op maandag 31 maart 2025
‘Telers, ga goed voorbereid het teeltseizoen in!’
Door structurele normoverschrijdingen dreigen steeds meer gewasbeschermingsmiddelen te verdwijnen, gaf tafelhost Peter Knippels (LTO Nederland) als aftrap van het webinar aan. Hij verwees naar een aankondiging van het Ctgb en toonde overzichten van stoffen die regelmatig boven de norm in het oppervlaktewater worden aangetroffen. Deze middelen kunnen we niet missen’, reageerde akkerbouwer/bloembollenteler Sjaak Huetink uit Lemelerveld. ‘Zonder deze middelen worden bepaalde teelten problematisch’, luidde de aanvulling van Wim in ’t Veld, emissiecoach bij een project van DAW, Hollandse Delta, KAVB en LTO Noord op de Zuid-Hollandse Eilanden.
‘Veel telers denken correct te handelen, maar bij het stallen en reinigen van de veldspuit gaat het nog regelmatig mis.’
Kleine aanpassingen, groot effect
In ’t Veld deed de projectopzet uit de doeken: extra meetpunten, snellere terugkoppeling van meetresultaten van het waterschap en bezoek van alle telers door een emissiecoach. Die trof hoofdzakelijk goedwillende telers, maar zagen ook dat kleine fouten grote gevolgen kunnen hebben.
‘Veel telers denken correct te handelen, maar bij het stallen en reinigen van de veldspuit gaat het nog regelmatig mis’, vertelde In ´t Veld. Een eenvoudig proefje toonde aan hoe gewasbeschermingsmiddelen via spoelwater in aanzienlijke concentraties in de sloot kunnen belanden. Dit is laaghangend fruit, zorg dat dit steeds in orde is!’
Huetink erkende dat het bij hem ook wel eens fout ging in het verleden. Totdat onderzoek aantoonde hoe verontreinigd water van het erf naar de sloot liep. ‘Daarom hebben we nu de tank binnen staan, vullen en reinigen we deze op een vloeistofdichte vloer, hebben we een wasplaats voor de spuitmachine en het erf anders ingericht.’ Met succes: ‘Bij volgende metingen was het water schoon.’ Zo doe je dat!
Inspectieresultaten NVWA
Martine van Ijzendoorn (NVWA) gaf een overzicht van inspectieresultaten. Bij inspecties op het veld voldeed in de akkerbouw ongeveer een derde van de telers niet. Vaak ontbrak een kantdop of stond deze niet aan, ontbrak de juiste drifreductie, werd het wettelijk gebruiksvoorschrift niet nageleefd of er was geen bewijs van vakbekwaamheid. Haar oproep: ‘Lees de voorschriften en het etiket goed door, pas de middelen correct toe met de juiste instelling van de spuitapparatuur, pas verplichte teeltvrije zones toe en let op in grondwaterschermingsgebieden welke middelen niet zijn toegestaan en zorg dat je vakbekwaamheidsbewijs en de spuitkeuring op orde zijn.’
Spreek je buurman aan
Tijdens het webinar kwam aan de orde dat telers vaak wel weten waar het misgaat, maar dat aanspreken van collega’s lastig blijft. ‘Bij presentaties over inspectieresultaten zie je soms verontwaardiging over collega’s die de regels niet naleven,’ vertelde Van Ijzendoorn. Tjeerd Hoekstra (DAW) herkende dit: ‘Adviseurs kunnen veel betekenen, maar zijn soms terughoudend uit angst de klantrelatie te schaden. Terwijl ze juist kunnen helpen om verbeteringen door te voeren.’
‘Ik ben ervan overtuigd dat we samen de normoverschrijdingen tot een minimum kunnen terugbrengen.’
Gebiedsgerichte aanpak
Net als In ’t Veld is Hoekstra betrokken bij een gebiedsgerichte aanpak, maar dan in het werkgebied van Wetterskip Fryslân. Ook hier zijn extra metingen en een snellere terugkoppeling van meetresultaten. En telers die samen die resultaten beoordelen en extra maatregelen nemen om overschrijdingen te voorkomen. Hoekstra: ‘Bijvoorbeeld met een infiltratiegeul: voorkom dat water rechtsreeks vanaf het perceel via een greppel een sloot in kan stromen.’ Hoekstra vertelde over het initiatief Waterdichte Kaders van een aantal organisaties, die samen met een gebiedsgerichte aanpak tot betere waterkwaliteit willen komen. Volgens In ’t Veld gaat dit succes opleveren: ‘Telers willen goed omgaan met hun eigen gebied. Ik ben ervan overtuigd dat we samen de normoverschrijdingen tot een minimum kunnen terugbrengen.’
Meer informatie
Het webinar is een activiteit van #Emissiereductiesprint, een campagne van BO Akkerbouw, DAW en LTO Nederland. Meer informatie en tips is te vinden in de brochure ‘Emissie beperken? Dan kan zó, op de campagnepagina, bij de Toolbox Water en de zelfinspectietool en de video ‘Ons toezicht Gewasbescherming’ van de NVWA.
