BO Akkerbouw, Wageningen University & Research (WUR) en het Deltaplan Agrarisch Waterbeheer (DAW) brengen samen de Bodemscheurkalender 2023 uit. Voor de inhoud vroegen zij dit voorjaar onder meer aan boeren om tips aan te dragen voor de Bodemscheurkalender 2023. De kalender verschijnt eind november 2022 en valt bij akkerbouwers en melkveehouders in de brievenbus vallen.
De oproep leidde tot enkele tientallen reacties, die deels in de kalender komen. Akkerbouwer Wout Lugtenburg uit het Zuid-Hollandse Geervliet won de prijsvraag – die samenging met de oproep - door het indienen van zijn tip voor de kalender. “Een mooie bevestiging van onze aanpak met bodembeheer", aldus Lugtenburg in een reactie op de beoordeling van profielkuilen op zijn percelen. Lugtenburg won deze beoordeling door een bodemexpert met het indienen van zijn tip voor de Bodemscheurkalender.
Geduld en urgentie
De tip van Lugtenburg staat op 3 mei 2023: “Verwacht niet direct resultaat als je start met niet-kerende grondbewerking (NKG) of minimale grondbewerking; de bodem moet wennen aan je nieuwe manier van werken.” Volgens de jury een praktisch advies, dat van realisme getuigt. Het mooie is dat het attendeert op geduld (aanpassingen hebben tijd nodig), als op urgentie (geen tijd te verliezen, want aanpassingen vergen tijd).
Stoppen met ploegen
Lugtenburg boert in maatschap met zijn vrouw Anneke en hun zoon Corné op kleigrond (30 tot 50% afslibbaar) in Geervliet (Hof van Heden). Tien jaar geleden zette een lezing van bodemexpert René Jochems aan het denken over de gangbare bodemaanpak (ploegen in het najaar, kopeggen in het voorjaar). Drie jaar later stopte Lugtenburg met ploegen en schakelde hij over op de ecoploeg op een deel van de percelen en op andere op niet-kerende grondbewerking. Er rijden minder vaak zware machines over zijn land en hij werkt actief aan een positieve organische stofbalans (met mengsels van groenbemesters en gft-afval uit de regio). Het eerste jaar was lastig door een hoge onkruiddruk (met name in het uienperceel), maar dat gaat inmiddels beter.
Hoekige korrels
De prijswinnaar koos zelf een bodemexpert om de profielkuil te steken en te beoordelen. Dat werd Jochems (Groeibalans). Hij steekt twee kuilen, één op een perceel bewerkt met de ecoploeg en één op een perceel met NKG. Op beide percelen is de eerste circa 30 cm mooi kruimelig en rul (“mooie hoekige korrels”), gevolgd door een compactere laag (vooral op het eco-ploeg-perceel) en daarna weer een lossere structuur (vooral op het NKG-perceel). Bij beide zijn wormen te vinden (pendelaars) en zijn wortels van de tarwe goed te zien tot ruim 60 cm diep. “Hier word ik blij van”, oordeelt Jochems, die Lugtenburg adviseert het geplande woelen op het NKG-perceel achterwege te laten.
Bodemscheurkalender
De Bodemscheurkalender verschijnt eind november 2022 en zal dan bij 9.000 akkerbouwers en 15.500 melkveehouders in de bus vallen. Daarnaast vinden duizenden exemplaren hun weg naar studenten en docenten van het HBO en het MBO en via het netwerk van de initiatiefnemers BO Akkerbouw, DAW, WUR en bureau JEEN.
Het Actieplan Plantgezondheid en de onderzoeksprogramma’s Akkerbouw op Zand, Beter Bodembeheer, Klimaatadaptatie Open Teelten en Slim Landgebruik maakten de uitvoering mogelijk.
Daarnaast levert een aantal partners een bijdrage aan de inhoud, productie en verspreiding: Aequator Groen en Ruimte, Agrifirm, Agrio Uitgeverij, Aeres Hogeschool, CIV Groen - praktijkcluster AGRO, Cosun, Cumela, IRS, Talentoogst, Van Iperen, LTO Noord en ZLTO.