‘Het DAW doet, ook als beleid en onderzoek vastzitten’

Ze is vanaf het eerste uur betrokken – zelfs voordat het de naam Deltaplan Agrarisch Waterbeheer droeg – maar Marieke van Leeuwen trok in januari de DAW-deur dicht. Hoe kijkt de programmaleider bij het DAW Kennisprogramma terug op haar werk voor het DAW en wat wil ze ons meegeven? ‘Wat ik ga missen is het breed gedragen gevoel van urgentie op het thema agrarisch bodem- en waterbeheer. Iedereen staat aan!’

Jij bent vanaf het begin betrokken, waarom is het volgens jou belangrijk dat het DAW ontstond?

‘Het DAW is een wat mij betreft noodzakelijk hulpprogramma in de huidige landbouwtransitie dat praktijk, beleid en onderzoek bij elkaar brengt. Daarbij staat het DAW primair voor, achter en naast de boer. Wij investeren in zíjn vakmanschap. En dat is alleen maar belangrijker geworden, gezien de toenemende eisen in de landbouw.’

Je geeft sinds vier jaar vorm aan het DAW Kennisprogramma en was daarvoor een poos DAW-regiocoördinator in West en projectleider van verschillende DAW-projecten. Wat is er veranderd in de loop der jaren in de aanpak van het DAW?

‘‘De kracht van dit programma is dat het DAW van meet af aan draait om doen. We zijn begonnen als bottom-up projectenmachine om boeren te helpen bij agrarisch bodem- en waterbeheer. Kennis delen, activiteiten organiseren en maatregelen nemen mogelijk maken doen we nog steeds, maar inmiddels hebben we ons ontwikkeld tot een strategisch programma dat ook ágendeert.’

Wat bedoel je met agenderen en waarom is dat belangrijk?

‘Gedurende de looptijd van DAW zijn de sentimenten rondom landbouw verhard met als gevolg verdere verwijdering tussen boer en overheid. Wij fungeren als neutrale en genuanceerde tussenpersoon en signaleren over en weer.  Zo horen wij van onze DAW-demoboeren welke maatregelen volgens hen wel of niet werken in de praktijk. De bodemadviseurs die bij telers komen zien waar ondernemers in de praktijk tegenaan lopen. Die verhalen delen wij met het ministerie van LVVN. Wij zoeken altijd naar hoe ambitie op doelen hand in hand kan gaan met de boerenpraktijk. Dat maakt het DAW een voorbeeld voor andere programma’s.’

Is dat waardoor het DAW door sommigen wordt gezien als middel om uit de beleidsimpasse te geraken?

‘Waarschijnlijk wel, ook omdat het DAW altijd doet. Als beleid en onderzoek soms vastzitten, gaan wij met de boeren en telers door met water- en bodembeheer. Dat is altijd onze kracht geweest: wij zijn actiegericht.’

Is die actiegerichtheid ook wat onze agrarische deelnemers aanspreekt?

‘Iedereen weet dat we aan de slag moeten met agrarisch waterbeheer, maar het DAW is wel een vrijwillig programma. Er is een groot verschil tussen het opleggen van stappen of dat je een ondernemer zelf laat kiezen welke route hij kiest om bij de eindbestemming te komen. In die zin heeft de DAW aanpak al veel haakjes voor doelsturing.’

‘Iedereen doet mee!’

Wat ga je het meest missen aan het DAW?

‘Veel, en één van de dingen is het breed gedragen gevoel van urgentie op ons thema. Zowel boeren als overheden als maatschappelijke partijen weten dat er geen tijd is om achterover te gaan hangen. En weliswaar niet altijd vanuit dezelfde drijfveer, maar toch…iedereen doet mee!’

Je werkte voor het DAW als medewerker vanuit LTO Noord, waarom is de betrokkenheid van de belangenhartiger bij dit programma onmisbaar volgens jou?

‘DAW is doen in de boerenpraktijk en daar heb je de grootste landbouwbelangenbehartiger van ons land bij nodig. Mijn LTO-collega’s kennen de praktijk vanuit eigen ervaring of van dichtbij. Zij zitten dagelijks aan tafel met boeren en boerenbestuurders. Dat is wat het DAW onderscheidt van andere programma’s.’

‘Bouw aan een structuur om kennisdeling rondom bodem en water voort te zetten’

Je jarenlange ervaring en kennis met het DAW neem je mee nu je vertrekt. Welke goede raad kun je nog met ons delen voordat je de deur definitief sluit?

‘Bouw verder aan de kennisstructuur die we hebben opgezet als DAW. Ik verwacht niet in de eerstvolgende jaren, maar er is een moment dat het programma stopt en wat laten we dan achter om de kennisdeling rondom bodem en water voort te zetten? Daar moeten we over nadenken en aan gaan werken, zonder onze focus op het nu te verliezen. Brancheorganisaties en ketenpartijen zien we voorzichtige stappen nemen op ons thema, dat moeten we benutten.’