De dalende trend bij normoverschrijdingen van gewasbeschermingsmiddelen in oppervlaktewater stagneert. Er is extra aandacht én inzet van akkerbouwers nodig om emissie via drift, perceel of erf tegen te gaan. Dit bleek bij het webinar ‘Middelenpakket uit de sloot’ van de campagne #Emissiereductiesprint. “Er is maar een beetje emissie nodig om normen te overschrijden. Als we dat weten te voorkomen, helpt dat om middelen op de plank te houden”, duidde Bert Waterink (BO Akkerbouw) de urgentie.
Waterink nam met Simon Buijs (Deltares), Bert van den Bosch (Waterschap Zuiderzeeland), Dirk Johan Feenstra (LTO Noord / DAW) en gespreksleider Peter Knippels (LTO Nederland) de deelnemers aan het webinar mee door de problematiek én door de oplossingen. In vogelvlucht passeerden de meest recente meetresultaten de revue. Dit werd gevolgd door uitleg over het belang van de betreffende middelen en hoe akkerbouwers zelf of in samenwerking met het waterschap of het Deltaplan Agrarisch Waterbeheer (DAW) maatregelen kunnen treffen.
Landelijk meetnet
Deltares verwerkt jaarlijks de resultaten van het Landelijk Meetnet Gewasbeschermingsmiddelen Land- en tuinbouw. In de meest recente rapportage,
met meetresultaten uit 2021, bleek bij vrijwel alle meetpunten in akkerbouwgebieden sprake van normoverschrijdingen, zo liet Buijs zien. “Van de 105 actieve stoffen die voor de akkerbouw zijn gemeten, zijn 14% normoverschrijdend aangetroffen. Sinds 2013 zijn enorme slagen gemaakt, maar sinds 2019 stagneert de daling van het aantal normoverschrijdingen. De doelen voor 2023 worden zo niet gehaald”, aldus Buijs.
Geschrokken
Bij analyse van de meetresultaten was Waterink geschrokken, zo liet hij weten. Als Coördinator Effectief Maatregelen- en middelenpakket (CEMP) is hij voor de akkerbouw dagelijks in de weer om toelatingen te behouden en/of vrijstellingen aan te vragen. “Ons middelenpakket staat al jaren onder druk. Normoverschrijdingen helpen daar niet bij. Let wel: bij de 18 aangetroffen stoffen zitten voor ons heel belangrijke middelen! De analyse leert dat ze via meerdere routes in het oppervlaktewater belanden. Uit een enquête, gehouden vanuit het Actieplan Plantgezondheid, blijkt dat akkerbouwers vooral maatregelen tegen drift nemen, maar tegen perceels- en erfemissie nog vrij weinig. Daar is werk aan de winkel.”
Samenwerking
Vraag je waterschap om advies, tipte Van den Bosch. Hij gaf aan dat waterschappen niet alleen aan handhaving doen, maar ook advies kunnen geven over te nemen maatregelen en de juiste uitvoering ervan. In Flevoland werken LTO Noord Flevoland, Waterschap Zuiderzeeland en Provincie Flevoland samen aan het Actieplan Bodem en Water. Toepassing van geïntegreerde gewasbescherming, verbeteren van de bodemstructuur en de aanpak van erfemissie zijn voorname aandachtspunten. Op een speciale website van het waterschap kunnen telers inzicht krijgen in vrij actuele meetresultaten uit hun eigen gebied. Zo zijn gebiedsgericht oorzaken van overschrijdingen uit te zoeken en maatregelen te nemen.
Van den Bosch: “Samen met 30 telers werken we aan betere waterkwaliteit. Met subsidie zijn 60 wasplaatsen aangelegd. We onderzoeken de beste maatregelen tegen perceelsafspoeling, wat een belangrijke bron is. De zogeheten first flush moet infiltreren in de bodem en niet afwateren op de sloot. En op het erf is het zaak om goede voorzieningen te hebben voor het stallen en reinigen van de veldspuit. Het heeft tijd nodig, maar we zien inmiddels een lichte verbetering.”
Hele groep moet mee
Ook Feenstra benadrukte het belang van een gebiedsgerichte aanpak. “Heb mogelijke emissieroutes goed in beeld en neem maatregelen tegen af- en uitspoeling. Meet op polderniveau als het kan. Werk samen aan oplossingen, ook met collega’s, want de hele groep moet meedoen.”
Akkerbouwers kunnen daarbij gratis advies aanvragen bij het DAW.
Over #Emissiereductiesprint
Het webinar is terug te kijken,
zie webinar ‘Middelenpakket uit de sloot’. De campagne #Emissiereductiesprint is een initiatief van de vakgroep Akkerbouw & Vollegrondsgroenten van LTO Nederland, het Deltaplan Agrarisch Waterbeheer en BO Akkerbouw. De campagne maakt deel uit van het
Actieplan Plantgezondheid, het Pakket van maatregelen emissiereductie gewasbescherming open teelten en het DAW Kennisprogramma. Akkerbouwers en adviseurs kunnen zelf video’s aandragen waarin ze laten zien hoe ze de emissie van gewasbeschermingsmiddelen voorkomen. Ga voor meer informatie en alle video’s naar
www.emissiereductiesprint.nu.
