Gepubliceerd op maandag 6 oktober 2025
Er is grote behoefte onder telers aan eenduidige informatie en regelgeving over het terugdringen van erf- en perceelemissie merkt Martijn Groenendijk. De emissiecoach voor het DAW Impuls-project in Hollandse Delta bezocht tientallen telers op de zuidelijke eilanden. Door een speciaal ontwikkelde emissietool die Groenendijk doorneemt tijdens zijn bezoek krijgt iedere teler helder advies om af- en uitspoeling te verminderen.
Het terugdringen van erf- en perceelemissie van gewasbeschermingsmiddelen is een belangrijke uitdaging in het agrarisch waterbeheer. Martijn Groendijk, agrarisch adviseur van FarmVision: ‘Telers voelen die urgentie en zien het belang van zorgvuldig werken om gewasbeschermingsmiddelen beschikbaar te houden voor de sector. Mijn bezoek wordt dan ook nooit geweigerd.’ Samen met nog twee coaches bezocht hij voor het pilotproject bijna honderd telers op Goeree-Overflakkee, Hoeksche Waard en Voorne-Putten met als ultiem doel 0 normoverschrijdingen in het oppervlaktewater.
Om alle bedrijven op dezelfde manier te beoordelen, is een praktische tool ontwikkeld voor het DAW Impuls project. De tool werkt met een kleurensysteem: blauw betekent in orde, geel en rood geven verbeterpunten aan. De coaches maken letterlijk een rondje over het erf en kijken systematisch naar alle mogelijke emissierisico’s: van de perceelsinrichting tot de plek waar een spuitmachine wordt schoongespoten. Het resultaat wordt vastgelegd in een rapport dat de teler ontvangt, inclusief heldere adviezen en verbeterpunten. Groenendijk: ‘Wat mag en kan op het gebied van erf- en perceelemissie is niet altijd duidelijk. Zo denken sommige telers dat het is toegestaan om één keer per jaar de machine op het erf schoon te spuiten. Maar dat mag nooit. Alleen incidenteel op een perceel of een stukje groen naast het erf, steeds op een andere plaats.’
De emissiecoaches hebben geregeld overleg met de controlerende instanties, zoals waterschap Hollandse Delta en de omgevingsdiensten. ‘We hebben het dan over hoe we de regelgeving moeten lezen en hoe wordt gehandhaafd. Regels worden verschillend geïnterpreteerd. Door deze gezamenlijke afstemming ontstaat meer duidelijkheid én vertrouwen bij zowel telers als handhavers. Samen werken we aan schoner water, ieder vanuit z’n eigen belang.’
Monitoring van de middelen in het oppervlaktewater is een belangrijk onderdeel van het project. Groenendijk: ‘De data vertalen we naar de praktijk: welke middelen komen uit de landbouw en hoe hangt dat samen met het seizoen? Die informatie koppelen we zo snel mogelijk terug naar de telers. Zo gaan we met telers in gesprek, wanneer we tegen overschrijdingen in een gebied aanlopen.’
Via demo’s maken de emissiecoaches in Hollandse Delta zichtbaar hoe erf- en perceelemissie werkt. ‘We maakten bijvoorbeeld bij een teler zijn spuitmachine schoon op een wasplaats. Met metingen en een doorrekening naar de sloot, brachten we de afspoeling in beeld wanneer dit in het oppervlaktewater terecht was gekomen. Zulke tastbare voorbeelden zetten aan tot gedragsverandering.’
Iedere teler krijgt tweemaal bezoek van een emissiecoach. Bij het vervolgbezoek wordt het gemaakte rapport opnieuw bekeken om de voortgang te bespreken en maatregelen te evalueren. Groenendijk: ‘De resultaten van afgelopen jaar zijn positief: er zijn weinig overschrijdingen gemeten in het gebied, al speelt het droge weer ook een rol. Ik merk wel dat de telers de duidelijkheid over de regelgeving waarderen. Via whatsapp en het dasboard houden we telers aangehaakt en blijven ze bewust over hoe ze omgaan met gewasbeschermingsmiddelen.’
In het huidige project zijn ongeveer honderd telers bezocht. In de nieuwe projectperiode tot en met 2027 is het doel om alle telers op de Zuid-Hollandse eilanden die gebruik maken van gewasbeschermingsmiddelen te bezoeken. Dat zijn er zo’n vijf- tot zeshonderd. Daarom krijgen Martijn Groenendijk en zijn collega’s ondersteuning van nieuwe emissiecoaches. Groenendijk: ‘De eenduidige systematiek die in de huidige projectperiode is ontwikkeld, geeft ons een enorme voorsprong. Onze emissiescan helpt bij een gestructureerde aanpak bij het bezoeken van de telers, ongeacht de coach. Naar aanleiding van de uitgevoerde erfbezoeken verbeteren we de emissiescan zodat we een vliegende start aan het vervolg kunnen maken. Zo hebben we nu ook een aantal modules ontwikkeld speciaal voor fruitteeltbedrijven.’
31 maart 2025
