Vlinderbloemige gewassen

Vlinderbloemige gewassen zijn groenbemesters die stikstof uit de lucht kunnen binden via Rhizobium-bacteriën. Ze groeien goed op stikstofarme bodems én leveren natuurlijke stikstof aan de bodem. Dit maakt vlinderbloemigen een goede keuze in bouwplannen waar bodemvruchtbaarheid moet verbeteren of de stikstofgift verlaagd moet worden. Bekende voorbeelden van vlinderbloemige gewassen zijn klavers en wikke. Deze gewassen leveren niet alleen stikstof, maar dragen ook bij aan meer organische stof, een actief bodemleven en meer biodiversiteit op het perceel. Lees op deze pagina meer over welke vlinderbloemige gewassen er zijn, hoe je ze toepast in het  bouwplan en wat de voor- en nadelen zijn. 

Vlinderbloemige gewassen behoren tot de peulvruchtenfamilie. Bekende soorten zijn witte klaver, rode klaver, Perzische klaver, inkarnaatklaver, Alexandrijnse klaver en voederwikke. Omdat ze stikstof binden, kunnen vlinderbloemige gewassen groeien op bodems waar weinig stikstof beschikbaar is en tegelijkertijd stikstof vastleggen die in het volggewas vrijkomt. Vlinderbloemigen hebben weinig risico op opbouw van ziekten die in bepaalde rotaties spelen en zijn daardoor breed inzetbaar.

Soorten vlinderbloemige gewassen

Er zijn veel verschillende soorten vlinderbloemige gewassen, elk met hun eigen eigenschappen, groeisnelheid, winterhardheid en bijdrage aan stikstofbinding. Veelgebruikte eenjarige soorten zijn Alexandrijnse klaver, Perzische klaver, Inkarnaatklaver, voederwikke en veldboon. Deze soorten groeien snel onder warme omstandigheden en leveren een een relatief grote hoeveelheid organische stof en stikstof in een korte teeltperiode. Onder meerjarige vlinderbloemigen vallen rode klaver, witte klaver en luzerne. Deze gewassen wortelen dieper, verbeteren de bodemstructuur langdurig en kunnen over meerdere jaren bijdragen aan stikstofvoorziening voor de bodem. Je kunt ook eenjarige en meerjarige vlinderbloemigen combineren, om te profiteren van snelle bodembedekking en daarnaast langdurige sitkstofbinding.

Potentieel verdienmodel met eiwitrijke vlinderbloemigen

Binnen de groep vlinderbloemigen vallen ook meerdere eiwitrijke gewassen, zoals luzerne, veldbonen en erwten. Deze soorten worden niet alleen als groenbemester ingezet, maar kunnen ook worden geteeld als volwaardig eiwitgewas voor ruwvoer, krachtvoer of voor verwerking in regionale plantaardige eiwitketens. Dankzij hun vermogen om stikstof te binden en diepe wortels te vormen, leveren ze een dubbele meerwaarde: ze verbeteren de bodem en kunnen tegelijkertijd een financieel rendement opleveren. Vooral luzerne staat bekend om haar hoge voederwaarde, terwijl veldbonen en erwten steeds vaker worden opgenomen in lokale eiwitprogramma’s als alternatief voor geïmporteerde soja. Door deze gewassen op te nemen in het bouwplan versterkt de boer zowel de bodemvruchtbaarheid als de economische weerbaarheid van het bedrijf.