Voor melkveehouder Stan Bosman draait het om verandering: ‘Verandering is de enige zekerheid die we hebben. Door vooraan te lopen hou je zelf grip op de verandering’. Bijzonder aan het melkveebedrijf in De Krim (Hardenberg, Overijssel) is de combinatie van robotmelken met onbeperkte weidegang. Veel vers gras is voor Stan de basis. De maatregelen die hij neemt zijn gericht op bodemoptimalisatie. Door zijn verhaal te delen, wil hij ook andere ondernemers prikkelen om bewustere keuzes te maken. De focus op enkel productie wordt maatschappelijk niet meer geaccepteerd, denkt Stan: ‘Zowel vanwege financiële als maatschappelijke redenen denk ik dat het anders kan en moet. Zorg daarbij dat je zelf aan het roer staat.’
Drainagesysteem pompt lucht vanuit de mestput in de bodem
‘Wist je dat we maar 50 procent van onze stikstof benutten? Dat kan beter.’ Op meerdere manieren is Stan bezig met stikstofefficiëntie en het verbeteren van de bodem. Een zoektocht, want de bodem is nog één groot mysterie. ‘Door in de praktijk verschillende maatregelen uit te proberen, leer ik en anderen met mij wat werkt.’ Zo liggen in het land twee testpercelen met gras. Op het ene testperceel wordt lucht vanuit de stal en op het andere perceel wordt buitenlucht in de bodem gepompt. Het door Stan zelf ontwikkelde drainagesysteem brengt de NH3 uit de stal bij de wortels wat zorgt voor extra groei. De methaan wordt door het bodemleven omgezet in CO2 en water. Ook dat is plant-opneembaar. De zuurstof die mee de grond in wordt gepompt activeert het bodemleven, wat zorgt voor diepere wortels, meer plantengroei en hierdoor haalt het gewas weer meer CO2 uit de lucht. Momenteel worden de effecten onderzocht door onder andere WUR. Stan verwacht minder verdichting door de beluchting en beter weerbaarheid tegen droogte. Stan: ‘Boven de drains zag ik zichtbaar groenere banen in droge tijden.’
Stal aanpassen naar de bodem
Ook de stal past Stan aan naar wat de bodem nodig heeft. ‘Ik wil een meststof creëren die de natuurlijke verteringsprocessen van de bodem volgt: er komt daarom een vloer die mest en urine scheidt aan de basis. De vaste mest slaat Stan op zo’n manier op dat methaan- en ammoniakemissies geen kans krijgen. De urine en mestsappen worden opgevangen in een put. Een systeem op basis van bacteriën zal de urine stabiel moeten maken om verdere emissie tegen te gaan. Het liefst zou Stan de vaste mest in het najaar op het land brengen: ‘Het blad valt dan van de boom en wordt onder natte en donkere omstandigheden omgezet naar voeding door schimmels en bacteriën voor het volgende voorjaar. Door de scheiding van mest en urine zit er geen snelle stikstof in de mest en heb je minimale kans op uitspoeling. Ik zou dat natuurlijke proces willen volgen met mijn mest. Beleid houdt dat nu echter nog tegen.’
Er is nog veel mogelijk!
Inspiratie en motivatie bieden, dat is waarom Stan meedoet aan het DAW netwerk demobedrijven. ‘Er is nog zoveel mogelijk. De melkveehouderij doen we nu bepaalde zaken uit traditie die handiger kunnen. Dat wil ik mede-agrariërs, maar ook beleidsmakers laten zien. En ik hoop dat dan ook dat er (beleids) ruimte ontstaat om verandering mogelijk te maken. Als je doet wat je deed, krijg je wat je kreeg!’
Foto: Harry Kolenbrander, project: Netwerk Praktijkbedrijven
