Bij het schonen van sloten komt sloot- en bermmaaisel vrij. Als dit maaisel op de kant blijft liggen, stromen de daarin opgeslagen nutriënten terug de sloot in. Het maaisel kan nuttig hergebruikt worden door het - al dan niet in de vorm van compost - op het land te brengen als bodemverbeteraar.
Voor de waterkwaliteit is het beter om te voorkomen dat in het maaisel aanwezige mineralen terugspoelen in het oppervlaktewater. Dat kan door het maaisel te verwerken. Door het maaisel als compost op het perceel toe te passen, wordt het organische stofgehalte verhoogd.
Slootmaaisel als compost
Voor deze maatregel moet sloot- en bermmaaisel op ruime afstand van de sloot neer worden neergelegd. Vervolgens verzamelt de boer en/ of teler het maaisel en legt het op een plek op het perceel (of elders). Afhankelijk van de mate van compostering die men voor ogen heeft, laat men het maaisel geruime tijd met rust. Uiteindelijk wordt de bodemverbeteraar (machinaal) over het perceel verspreid. Deze maatregel vermindert eutrofiëring van het oppervlaktewater door het verwijderen van groenresten met de daarin opgeslagen mineralen. Uit literatuur blijkt dat de meeste nutriënten uitspoelen binnen 1 à 2 weken na het schonen. Tussen de 10-40% vloeit terug naar de sloot.
Slootmaaisel omzetten
Het verzamelen van maaisel is lastig, omdat de machines ontbreken om dit eenvoudig en goedkoop te doen. Het omzetten van maaisel tot compost doodt de onkruiden en levert een stabiele organische stof op. Het toepassen van compost helpt de vitaliteit van de bodem te herstellen, doordat organisch materiaal naar de bodem wordt aangevoerd. Composteren is in de wetgeving geregeld in het ‘Activiteitenbesluit’ en in de ‘Activiteitenregeling‘ omdat bij compostering overlast kan optreden. Gebruik voor bemesting is geregeld in de zogenaamde ‘Vrijstelling stortverbod groenafval buiten inrichtingen’ voor zover het de kleine kringloop betreft. Hierbij gaat het om relatief kleine hoeveelheden (3 m3) groenafval. Grotere hoeveelheden maaisel vallen wel onder de mestwetgeving, onder andere het gebruiksnormenstelsel.
Voordelen van bokashi
Slootmaaisel bevat organische stof dat waardevol is. Door het slootmaaisel op het bedrijf toe te passen wordt transport verminderd en kan volstaan worden met minder mest. In principe kan de landbouw zo een grote hoeveelheid extra inlandse organische stof verwerken ter vervanging van aangekochte geïmporteerde voeders en strooisels. Door het toepassen van organische stof verbetert de kwaliteit van de bodem, wat indirect leidt tot hogere gewasopbrengsten en lagere emissies.
Nadelen van bokashi
Maaisel kan verontreinigd zijn met (vuil) bodemslib en/of onkruiden. Door het maaisel eerst te composteren worden de onkruiden onschadelijk gemaakt.
Kosten voor composteren slootmaaisel
Het maaisel moet getransporteerd worden met een trekker/ voorlader naar een deel van het perceel (of naar elders). Logisch is het om dit zo dichtbij mogelijk te doen en zo weinig mogelijk te transporteren. Later moet het tot compost geworden maaisel op het perceel gebracht worden. Verspreiding over het gehele perceel is dan ook niet nodig. De kosten worden geschat op circa 500 – 1000 euro per hectare (afhankelijk van de hoeveelheid maaisel). Als er specifieke machines op dit gebied ontwikkeld en gebruikt gaan worden of als het waterschap hier gespecialiseerde machines op inzet dan zijn de kosten lager; circa 300 – 400 euro per hectare.
Wat levert bokashi op?
De baten op termijn door verhoging van het organische stofgehalte zijn circa 10 - 25 euro per hectare.
Meer informatie over het verwerken van slootmaaisel tot bodemverbeteraar
- Hortipoint Vervolg Fries project met agrarische stations
- Louis Bolk Instituut: Reststromen veilig en duurzaam inzetten in de akkerbouw
- WUR: KRW-pilot Praktische bedrijfsinnovaties in de landbouw, Deelproject Slootkant
- STOWA: Bodemverbeterende eigenschappen van sloot- en oevermaisel op landbouwgronden
Klik hieronder om de factsheet te openen
