Op Europees niveau is er een bezorgdheid over de afnemende kwaliteit van de bodem. Duurzaam bodembeheer is dan ook een belangrijk aandachtspunt in het beleid als oplossingsrichting voor diverse maatschappelijke knelpunten bij behoud van economisch perspectief voor ondernemers. Duurzaam bodemgebruik wordt gezien als de oplossing om bodembedreigingen zoals erosie, bodemverontreiniging, afname van het gehalte aan organische stof en biodiversiteit te voorkomen en op te lossen.
Doelstellingen project
Doel van dit project is het ontwikkelen van praktisch toepasbare maatregelen die bijdragen aan een duurzaam bodembeheer op zandgrond en voldoende economisch perspectief geven aan de akkerbouw en vollegrondsgroenteteelt. Zuidoost-Nederland en zandgronden staan daarbij centraal. De ontwikkeling van maatregelen is bedoeld voor zowel biologische als gangbare bedrijven en is gericht op:
• organisch stofbeheer
• grondbewerking
De bodem is de basis van een goede gewasproductie. Een goede bodemkwaliteit is van belang voor ondernemers die gewassen telen. Het speelt ook een belangrijke rol in de klimaatverandering door emissie van lachgas en door de potentiële opslag van organische stof in de bodem. De bodem moet ook bijdragen tot een grotere weerstand tegen extreme weersomstandigheden zoals droogte of grote hoeveelheden regen.
Werkwijze
Medewerkers van Praktijkonderzoek Plant & Omgeving (PPO) en Louis Bolk Instituut dragen zorg voor het onderzoek. Het ontwikkelen van de maatregelen en bedrijfssystemen wordt uitgevoerd op PPO-proefbedrijf Vredepeel. Er is ook een begeleidingscommissie van telers opgezet die adviezen geeft over de teelt en bemestingsplannen en de uitvoering ervan en waarmee de resultaten besproken worden.
Binnen zes jaar vruchtwisseling (geïntegreerde en biologische) wordt voor de praktijk een niet-kerende grondbewerking voor zandgronden ontwikkeld en vergeleken met standaard ploegen als grondbewerking. Ook worden verschillende organische stofinputstrategieën vergeleken:
• geen gebruik van organisch mest
• drijfmest als organische stof aanvoer
• stalmest en drijfmest als organische stof aanvoer
Voor elk systeem worden daarnaast twee velden van extra compost voorzien. Hiermee is een serie van objecten met verschillende organisch stof aanvoer voorhanden van circa 800 kg / ha effectieve organische stof tot 4250 kg / ha. Elk jaar worden opbrengsten bepaald. Ook meten we het effect van de behandelingen op de bodemkwaliteit. Tot slot bepalen we ook emissies als uitspoeling van stikstof naar grondwater en broeikasgasemissies.
Voor een goede interpretatie van de resultaten is tenminste één volledige vruchtwisselingronde van zes jaar nodig en een jaar om de eindmetingen te doen en resultaten te verwerken. Totale duur van dit project is daarom zeven jaar (2011-2017).
Resultaten
Tot nu toe zijn er 3 kennisdagen en open dagen georganiseerd. Diverse presentaties zijn gehouden. Het project heeft 5 flyers, 11 nieuwsbrieven en 7 artikelen in diverse vakbladen opgeleverd. De begeleidingscommisie is 3x bijeen gekomen. En zijn er diverse bijdragen aan de open dagen PPO rond bodem geleverd.
Resultaten (beoogd)
Uitkomsten zijn onder andere praktische maatregelen voor een duurzaam bodembeheer en een systeem voor niet-kerende grondbewerking op zandgrond. Ook geeft het project meer inzicht in:
• de keuze van organische stofbronnen en meststoffen en de gewenste hoeveelheden;
• de effecten van de maatregelen op productie, bedrijfsvoering, emissies en bodem;
• de verschillen van effecten van de maatregelen tussen biologische en gangbare systemen.
Het project levert ook handvatten om de potentiële opbrengstderving op lange termijn van 10% of meer bij een strenge mestwetgeving te voorkomen en de efficiëntie van meststoffen en gewasbeschermingsmiddelen te verhogen.
Bron: beter bodembeheer