Vijftig boeren in veenweidegebied Alblasserwaard - Vijfheerenlanden hebben er straks één: een peilbuis om meer inzicht te krijgen in hoe het grondwater werkt. Melkveehouder Aart: ‘Er wordt veel geroepen, met langdurig meten leer ik hoe diep het water zakt in míjn perceel.’
Veenweidegebied kenmerkt zich door langgerekte graspercelen omringd door slootjes met grazende koeien en weidevogels. Zo ook een deel van Alblasserwaard – Vijfheerenlanden, een gebied tussen Utrecht, Rotterdam en Den Bosch. In dit langzaam dalende land boert melkveehouder Aart Pellikaan (24) al sinds hij kan lopen. Samen met zijn vader en broer heeft hij een melkveehouderij bestaande uit 200 koeien op 90 hectare land. ‘Ja, in veenweidegebied boeren is anders dan op gewone klei. Maar ik weet niet anders. Op veengrond teel je gras, geen mais want daardoor daalt de bodem nog sneller. De koeien lopen als het kan buiten, maar als het te nat is houden we ze binnen want vertrapping heb je hier snel.’ Aart teelt geen grasklaver, want door het hoge N-leverende vermogen vanuit het veenpakket is het moeilijk om de klaver te behouden in de grasmat. Daarnaast kan de gemiddelde hoogste grondwaterstand en de pH -geschiktheid van de bodem een belemmering zijn voor klaver.
Hoe werkt grondwatersysteem?
Het veenpakket goed houden is misschien wel de grootste uitdaging voor Aart. Eentje waarbij grondwater een belangrijke rol speelt: want zodra het veen droog komt te liggen, oxideert het en daalt de bodem. Maar hoe werkt het grondwatersysteem? Precies dat is de vraag waarop Aart antwoord hoopt te krijgen met het door het Deltaplan Agrarisch Waterbeheer gefinancierde grondwatermeetnet Alblasserwaard – Vijfheerenlanden. ‘Inzicht.’ Drie peilbuizen die het grondwater meten krijgt Aart op zijn bedrijf, hij zet ze op een perceel dat behalve veen ook een toplaag klei bevat.’
Één van de peilbuizen bij Aart is voorzien van een ‘logger’. Die verstuurt alle informatie over het peil naar de database. Zo kan hij ieder moment zien hoe hoog het grondwaterpeil op het door hem uitgekozen perceel staat. En dan? Aart: ‘Het zal niet direct iets veranderen aan onze werkwijze op het bedrijf, maar het beantwoordt wel mijn vragen als ‘wanneer is de veengrond droog?’ en ‘hoe verhoudt het peil zich tot de bodemdaling?’.
Data tegen discussie grondwaterpeil
Ook Gerrit de Jong, LTO-voorzitter afdeling Alblasserwaard – Vijfheerenlanden denkt niet meteen in aanpak en oplossingen. ‘Er is veel discussie over grondwater in relatie tot bodemdaling. Wat doet nou het grondwater gedurende het seizoen? Dat leren we hiermee. Het is een proces van jaren voordat we conclusies kunnen trekken, momenteel wordt het netwerk gefinancierd door het Deltaplan Agrarisch Waterbeheer (DAW).’
Vrijwel alle vijftig boeren uit het gebied doen mee. Gerrit: ‘Daarmee hebben we een goede dekking en kunnen we de verschillen in ons gebied, soms meer veen, soms meer klei, goed analyseren. Is het slootwaterpeil omhoog zetten bijvoorbeeld wel zo’n goed idee? Ook daar gaan we naar kijken.’ Een aantal buizen zijn geplaatst bij proeven met waterinfiltratie en in een gebied met onderbemaling.
Interessant voor veenweideboeren
Tijdens een jaarlijkse informatiebijeenkomst zullen deze analyses gedeeld worden. Ook onderwijs wordt betrokken: groene opleider Yuverta leent haar studenten uit voor het plaatsen van de buizen en het deels analyseren van de data.Behalve interessant voor boeren in de lage delen van Zuid-Holland en Utrecht, is het ook interessant voor veenweideboeren in Zuidwesthoek van Friesland en de Kop van Overijssel.
Dit project blijven volgen? Neem contact op met projectleider Sjoerd van der Meulen door te mailen.