Rustgewassen in de landbouw zijn gewassen die worden geteeld om de bodem te verbeteren. In plaats van onafgebroken hoofdgewassen te telen, kiezen agrariërs periodiek voor rustgewassen zoals luzerne, klaver of granen. Met diepe wortels verbeteren deze gewassen de bodemstructuur door bodemverdichting tegen te gaan en voedingsstoffen vast te houden.
Rustgewassen zijn maaigewassen. Ze verminderen bodemerosie, onderdrukken onkruidgroei en stimuleren (bodemleven). Het toepassen van rustgewassen draagt bij aan langjarige duurzaamheid van de bodem, handhaving van de bodemvruchtbaarheid en vermindering van de afhankelijkheid van externe input binnen landbouwsystemen.
Waarom rustgewassen?
Rustgewassen worden specifiek geteeld om de algehele bodemkwaliteit te verbeteren. Ze dragen op diverse manieren bij aan de gezondheid van de bodem, met voordelen voor de bodemstructuur, opbouw van organische stof en ziektebeheersing.
Onder de noemer rustgewassen vallen diverse gewassen, waaronder tarwe, rogge, klaver, phacelia, boekweit en mosterd. Deze gewassen spelen een cruciale rol in het bouwplan, waarbij hun teelt wordt afgewisseld met hoog salderende rooigewassen, zoals aardappelen en suikerbieten. Deze cyclische afwisseling draagt bij aan een duurzaam beheer van de bodem.
“Rustgewassen toepassen levert gezondere bodems en betere opbrengsten op en draagt bij aan een duurzame toekomst voor de landbouw.”
De voordelen van het inzetten van rustgewassen worden na verloop van tijd steeds meer merkbaar, omdat de bodemkwaliteit geleidelijk verbetert. Het opnemen van rustgewassen in het teeltplan vergt aanvankelijk wat planning en investering, maar de langetermijnvoordelen voor zowel de boer als het milieu zijn aanzienlijk.
Rustgewassen zaaien
Landbouwers dienen rustgewassen zoals luzerne, klaver of haver in te zaaien in de rotatie van een bouwplan. Ze wisselen intensievere teelten zoals aardappelen en suikerbieten (rooigewassen) af op die manier. Rustgewassen hebben een diepere beworteling die bodemverdichting tegengaan en voedingsstoffen uit diepere lagen naar boven halen. Ze verminderen erosie door de bodemstructuur te behouden en onkruid te onderdrukken. Rustgewassen worden in het najaar (na de hoofdteelt) of in het voorjaar gezaaid.
Wat zijn de voordelen van rustgewassen?
- Rustgewassen verminderen de afhankelijkheid van kunstmest en gewasbeschermingsmiddelen.
- De diepere beworteling zorgt voor een betere bodemstructuur, waardoor de bodem beter water kan infiltreren in natte tijden en water kan leveren tijdens droogte.
- Rustgewassen zorgen voor de opbouw van organische stof wat een positief effect heeft op de afbraak van gewasbeschermingsmiddelen en het binden van nutriënten.
Welke nadelen heeft het zaaien van rustgewassen?
- Er zijn kosten verbonden aan zaden, arbeid en eventueel aanpassingen in de teeltplanning. De kosten zijn afhankelijk van het gekozen rustgewas, de grootte van het perceel en de regionale omstandigheden.
Tip: Kies rustgewassen die het beste passen bij de lokale omstandigheden. Zorg voor een goede timing van inzaai en oogst om maximale voordelen te behalen. Landbouwers kunnen profiteren van financiële stimuleringsregelingen voor duurzame landbouwpraktijken (ecoregeling).
Meer informatie over het zaaien van rustgewassen
- Informatie: Biologisch bedrijf onder de loep: 'biologische akkerbouw en vollegrondsgroenteteelt in perspectief'
- Informatie: Rustgewas en vanggewas - overeenkomsten en verschillen
- Informatie: Omgaan met droogte - rustgewassen zijn goed voor de waterhuishouding
- Video: Sorghum - Toekomstbestendig ruwvoer | DSV zaden Nederland
Klik hieronder om de factsheet te openen
