Hoe krijgen we vanuit de landbouw meer grip op de waterkwaliteit en hoe kunnen we dat sturen zonder dat ons maatregelen worden opgelegd? Met deze vraag begon het twee jaar geleden aan de keukentafel van initiatiefnemer Marten Dijkstra én de start van het DAW-impuls project Transparante Polder. In het gebied in Friesland waar de vijf deelnemers boeren zijn vanaf begin 2019 metingen uitgevoerd. Metingen die veel inzichten hebben opgeleverd zegt Dijkstra nu.
We kunnen het ook zelf
Zelf ervoor zorgen dat de waterkwaliteit op orde is in de polder is het doel binnen het project vertelt DAW-coördinator Bouwe Bakker: “Er is een punt waar het water de polder in komt en een punt waar het water de polder weer verlaat. Door twee jaar lang het verschil in waterkwaliteit te meten, zijn we erachter gekomen welke werkzaamheden een positief of negatief effect hebben op de waterkwaliteit. Wanneer dit vertaald wordt naar maatregelen houden we de regie in handen. We kunnen het ook zelf!”
Gebied met zuiverende werking
Meten aan de voor- en achterkant van het gebied was lastiger dan gedacht. Door effecten van het weer en de gewasopname bleek het ook van belang om de volumes te meten in het water. Bakker: “De stikstofsituatie was redelijk goed te meten, echter bleek de fosfaatsensor niet geschikt te zijn. Ondanks dat zijn veel inzichten naar voren gekomen.” Ook melkveehouder Marten Dijkstra erkent dat hij veel heeft geleerd. “Het vermoeden dat ik twee jaar geleden al had is met dit project onderbouwd. De boeren hebben veel minder invloed op de waterkwaliteit dan verwacht. Sterker nog, het water verliet ons gebied
schoner dan dat het aankwam. Hoe dit kan? De bodem neemt voedingsstoffen op en dat zorgt voor een zuiverende werking.”
Praktische maatregelen
Naast kennis over de waterkwaliteit zijn ook enkele praktische maatregelen naar voren gekomen. “Het moment van bemesten speelt een grote rol. Als je allemaal tegelijkertijd gaat bemesten of vlak voor een regenbui bemest, merk je gelijk dat het stikstofgehalte in de sloot omhoog gaat. Ook bij het maaien moet worden opgelet. Wanneer er te veel gras in het water terecht komt, heeft dit een negatief effect op de hoeveelheid vervuiling in de sloot,” licht Dijkstra toe.
Samenwerken voor inzicht
Een project met inspirerende inzichten maar ook verbeterpunten. “We zijn hard aan het werk om een vervolgfase te starten om meer te meten en nog meer duidelijkheid te krijgen”, aldus Bakker. Volgens Dijkstra is het goed om in dit soort verbanden samen te werken. “Trek niet te snel zelf een conclusie, maar kijk wat er daadwerkelijk gebeurt op het land en in de sloot. Door middel van dit project beschikken wij over onweerlegbare meetdata dat het effect van handelen door boeren uiteindelijk minder slecht is dan misschien gedacht. Maar het had net zo goed andersom kunnen zijn. Ook daar moeten we onze ogen niet voor sluiten.”
