Perssappen opvangen door stro onder de voerkuil te strooien, is één van de DAW-maatregelen die Dirk Bruins, voorzitter LTO Noord, toepast op zijn melkveebedrijf. Hij waarschuwt DAW-partners om het paard niet achter de wagen te spannen. ‘Als boeren gestraft worden voor hun goede landbouwpraktijk, dan is dat fnuikend voor het draagvlak.’
Hoe kijk je tegen het DAW aan?
‘Het feit dat we ooit het DAW opgetuigd hebben, is goed. Ik zie dat het bewustzijn over schoon en voldoende water enorm gegroeid is. Als je een sloot ziet waar planten groeien en vissen in zwemmen, denk je al snel ‘die is schoon’. DAW draagt bij aan de bewustwording dat het op sommige plekken beter kan en moet.’
Wat heb je zien veranderen op de thema’s bodem en water?
‘De afgelopen jaren kenden bijzondere omstandigheden, met drie extreem droge zomers en nu de wateroverlast. Met ruilverkaveling en een goed ingericht watersysteem dachten we dat we het goed voor elkaar hadden als het gaat om de juiste waterkwantiteit. Nu zie je dat dat lang niet zo is. Van eerst zo snel mogelijk water afvoeren, willen we nu naar het bufferen van water. Dat betekent ook zorgvuldig met de bodem omgaan, de bodem verbeteren. Allemaal thema’s waar men vroeger minder bewust mee bezig. Nu wel, zie ik bij mijzelf en om mij heen. ‘Kijk bijvoorbeeld naar het afstand houden van de sloot als je gewasbeschermingsmiddelen of meststoffen gebruikt. Niemand is met opzet bezig om het milieu te belasten. Door groeiende bewustwording zijn boeren er op een andere manier naar gaan kijken en rekening mee gaan houden.’
Wat voor maatregelen pas je bijvoorbeeld zelf toe op jouw melkveebedrijf?
‘Bij een natter najaar strooi ik stro onder de voerkuil. Zo voorkom je dat perssappen weglopen en het is ook beter voor het kuilvoer omdat je de nutriënten bij je houdt. En zo lever je een bijdrage aan schoon oppervlaktewater en houd je het erf schoon.’
Waar moeten DAW-partners op letten?
‘Juist doordat het bewustzijn gegroeid is, zie ik ook groeiend ongenoegen ontstaan. Het gaat toch om betere waterkwaliteit en evenwicht in waterkwantiteit? Nu worden er doelen aan gekoppeld, die daar niks meer mee te maken hebben. Zoals in het 7e Actieprogramma Nitraat en ander beleid om basis van ‘kalenderlandbouw’ zoals boeren het noemen.
Neem de regels rond het inzaaien van een vanggewas. Met een vanggewas wil je nutriënten vasthouden die anders verloren gaan. Nu hangt daar de inzaaidatum van uiterlijk 1 oktober aan. Gemiddeld zal het wel kloppen, in de praktijk loopt het altijd anders. Omdat je te maken hebt met natuurlijke omstandigheden. Aan de ene kant zeggen we dat klimaat en weersomstandigheden veranderen en aan de ander kant prikken we dan vanuit beleid hier een datum aan. Dat snapt niemand. Je wilt mais oogsten op het moment dat een zo efficiënt mogelijke benutting geeft voor het gewas en koe. Nu zie je dat een vanggewas als onderzaai gedaan wordt om maar een vanggewas te hebben, terwijl het voor de bodem misschien veel beter was een paar dagen na 1 oktober een vanggewas in te zaaien.’
Wat hoor en zie jij vanuit het veld hierover?
‘Waar ik mij aan stoor is dat ik om mij heen hoor ‘de landbouw wil niet’. Boeren zijn zich bewust dat ze stappen moeten nemen. We zien nu continu dat regel op regel komt die niet aansluit op praktijk. Dan zie je de bereidheid om eraan te werken, afnemen. Als boeren gestraft worden voor hun goede landbouwpraktijk, dan is dat fnuikend voor het draagvlak.’
Hoe kan het DAW hierin een rol spelen?
‘Binnen DAW zijn er talloze mooie voorbeelden van projecten waarin boeren, waterschappen, provincies en andere partners samen onderzoeken, experimenteren en werken aan de agrarische wateropgaves in een gebied. Maatwerk is de sleutel, met gerichte maatregelen en specifiek beleid voor dat (stroom)gebied in plaats van generieke regelgeving.
Want als je niet uitkijkt, krijg je tegengesteld beleid. Duitsland is bijvoorbeeld de derogatie kwijt geraak. Het gevolg is dat boeren meer kunstmest zijn gaan gebruiken en er meer uitspoeling is. Daardoor gaan ze er met de nitraatrichtlijn op achteruit. Dat is het paard achter de wagen spannen.
‘De akkerbouw en vollegrondsgroente heeft zichzelf de ambitie gesteld om in 2030 emmissievrij te zijn, onder voorwaarde dat middelen beschikbaar moeten blijven om gewassen gezond te kunnen houden. Het helpt niet in de zoektocht en motivatie naar emissiereductie als je met rigide beleid halverwege het teeltseizoen middelen uit het pakket te haalt. Voor heel veel zaken is een oplossing, we zien nu in de praktijk dat wet- en regelgeving veelal ontoereikend is. Het DAW kan een van de schakels zijn tussen beleid en praktijk.’