In gesprek met… Sjaak van der Tak
De stikstofproblematiek maakt voor Sjaak van der Tak, voorzitter LTO Nederland en momenteel waarnemend LTO Portefeuillehouder Bodem en Water, duidelijk: het moet anders, het kan anders én het gaat ook anders. Maar dan wel op een manier passend bij de agrarische sector. ‘En dan kijk ik naar het programma Deltaplan Agrarisch Waterbeheer, waar LTO eigenaar van is en waarmee we laten zien dat boeren en tuinders het ook anders dóen.’
De stikstofproblematiek overvleugelt alles, niet alleen ieder beleidsadvies- of plan, maar ook ieders gedachten. Hoe biedt u boeren en tuinders perspectief?
“De plannen van Rijksoverheid tasten niet alleen agrarische bedrijven aan, maar raakt ook gebieden in hun kern. Verdriet en boosheid overheerst bij de boeren en tuinders die ik spreek. Maar ook gelatenheid en dat vind ik zwaar. Dat boeren zeggen: ‘Ik weet het even niet meer’.
Dat terwijl ook boeren en tuinders weten dat het anders moet, anders kan en het ook anders gáát. Bij het Deltaplan Agrarisch Waterbeheer zie ik de juiste manier van transitie: met de gebiedsgerichte op maat-aanpak hebben we succes en behalen we goede resultaten. Het DAW kan een voorbeeld zijn voor hoe om te gaan met de stikstofproblematiek. Maar dan wel gezamenlijk en niet tegenover elkaar: want als we het samen doen, komen we samen verder en worden we samen sterker.”
Samenwerken zit bij het DAW in het DNA met naast LTO partners als Unie van Waterschappen, het Kadaster en provincies en ministeries LNV en I&W. Wat levert dat op volgens u?
“Samenwerking is het verhikel om draagvlak op het gebied van agrarisch waterbeheer te realiseren. Met elkaar leveren wij een bijdrage aan de waterkwaliteit- en kwantiteit. Onze partners als waterschappen en provincies kunnen daardoor ook de kennis en creativiteit uit de sector beter benutten, op het gebied van water vasthouden bijvoorbeeld. Boeren en tuinders hebben belang bij goed en voldoende water en zij hebben ook genoeg ideeën hoe dat te realiseren. Mooi voorbeeld van goede samenwerking vind ik het project Polderkennis op Peil waarbij agrariërs samen met onder meer waterschappers aan studiegroepen deelnamen.”
Waar kan het nog beter?
“Kennisuitwisseling- en overdracht van al aanwezige kennis over goede bodem- en watermaatregelen is een van de belangrijkste taken binnen het DAW. Dat verder verbeteren gebeurt de komende jaren via de Versterkte Kennisverspreiding (VKV DAW) en de inzet van kennismatchers.”
Hoe kijkt u naar 2027 en het al dan niet behalen van de KRW?
“De ambitie van de overheid is om in 2027 100 procent van het water onder de norm te krijgen. Ik vind dat een illusie. LTO streeft naar voldoende water van goede kwaliteit. Met het DAW laten we zien als sector dat we onze verantwoordelijkheid nemen en bijdragen aan het KRW-doel. Maar het is niet alleen aan ons.”
Tot slot, u zei dat sommige boeren en tuinders gelaten zijn door de plannen van de overheid. Hoe overtuigt u agrariërs mee te doen aan het DAW?
“Ik ben een man van de resultaten en bij het DAW zie ik resultaten die boer en tuinder verder helpen. Dat lees je ook terug in het DAW-jaarverslag, bijvoorbeeld de tools die zijn ontwikkeld. Het DAW is in 2013 opgericht op initiatief van LTO in ons eigen belang, want de land- en tuinbouw kan niet zonder goed waterbeheer. Meedoen aan een DAW-project doe je dus als agrariër in de eerste plaats voor jezelf om bedrijfsvoering- en rendement te verbeteren. Door voorbereid te zijn op klimaatverandering en maatregelen te nemen als stuwtjes plaatsen. Of door monitoring in te zetten, zoals in het project Boeren Meten Water, om meer inzicht te krijgen in verzilting op je percelen. Alle deelnemende boeren en tuinders gezamenlijk dragen daardoor bij aan een toekomstbestendige agrarische sector met voldoende en goed water.”